ლალი დათეშიძე
ადამიანის ნორმალური ანატომია. მსხვილი ნაწლავი Intestinum crassum large intestine
მსხვილი ნაწლავი – intestinum crassum, საჭმლის მომნელებელი ტრაქტის ბოლო ნაწილია; იწყება წვrილი ნაწლავის ბოლოდან, თეძო – ბრმა ნაწლავის სარქვლიდან, და მთავრდება უკანა გასავლის ხვრელით. მსხვილი ნაწლავი შედგება სამი ნაწილისაგან: ბრმა ნაწლავი – cecum, კოლინჯი – colon და სწორი ნაწლავი – rectum. კოლინჯი თავის მხრივ იყოფა ოთხ ნაწილად: ასწვრივი კოლინჯი – Colon ascendens, განივი კოლინჯი – Colon transversum, დასწვრივი კოლინჯი – Colon descendens და სიგმოიდური კოლინჯი – Colon sigmoideum. მსხვილი ნაწლავის სიგრძე 100 – 150 სმ-ია; მისი დიამეტრი საწყის ნაწილში (ბრმა ნაწლავი) დაახლოებით 7 – 8 სმ-ია, ხოლო ბოლოში (დასწვრივი ნაწლავის დისტალურ ნაწილში) – 4 – 5 სმ. წვრილი ნაწლავისაგან იგი განსხვავდება თავისი მდებარეობით, ფორმითა და აგებულებით.
ძირითადი განმასხვავებელი ნიშნებია: მისი შედარებით დიდი დიამეტრი (4 – 5 სმ), კუნთოვანი შრეების დამახასიათებელი გალაგება, ასევე კუნთოვანი ზონრების, კოლინჯის გამობერილობებისა და ბადექონის დანამატების არსებობა. გასწვრივი კუნთოვანი კონები მსხვილ ნაწლავზე წარმოქმნიან 3 – 4 მმ სიგანის, განცალკევებულ სამ გასწვრივ ზონარს, ე. წ. კოლინჯის ზონრებს – teniae coli, რომლებიც თანაბარი მანძილით არიან ერთმანეთისაგან დაცილებული; ესენია: თავისუფალი ზონარი – tenia libera, ბადექონისეული ზონარი – tenia omentalis, ჯორჯლისეული ზონარი – tenia mesocolica. სამივე ზონარი იწყება ჭიანაწლავის ძირთან, მისდევს კოლინჯს და თავდება სწორი ნაწლავის დასაწყისში. სწორი ნაწლავის დასაწისში სამივე ზონარი თანაბრად იფანტება და ქმნის გასწვრივ კუნთოვან შრეს; მსხვილი ნაწლავის კედელი ზონრებს შუა სივრცეში ქმნის 
დამახასიათებელ გამობერილობებს, რომლებსაც უწოდებენ კოლინჯის ციცხვებს – haustrae coli. ისინი ერთიმეორესაგან განცალკევებულნი არიან განივი ღარებით, რომლებიც ნაწლავის ღრუში გამოიბერებიან კოლინჯის ნამგლისებრი ნაოჭების – plicae semilunares coli სახით. ამგვარად, ნაწლავის ყოველ მოცემულ დონეზე მდებარეობს სამი გამობერილობა და სამი ზონარი. კოლინჯის კედელზე ღარების შესაბამისად მდებარეობს ბადექონის დანამატები – appendices epiploicae; რომლებიც ასწვრივ, დასწვრივ და სიგმოიდურ ნაწლავზე წარმოქმნის ორ რიგს, განივზე – ერთს, ხოლო ბრმა ნაწლავზე – არ წარმოქმნიან. ზოგჯერ მეზობელი ბადექონის დანამატები ერთდებიან და წარმოქმნიან ერთიან ნაოჭს. მსხვილი ნაწლავი წვრილისაგან განსხვავდება ფერითაც: მსხვილ ნაწლავი ნაცრისფერია, წვრილი კი – ვარდისფერი. მსხვილი ნაწლავის თითოეული ნაწილს აქვს თავის დამახასიათებელი თავისებურებები.
ბრმა ნაწლავი მდებარეობს ინტრაპერიტონეულად, დაფარულია სეროზული გარსით ყოველ მხრიდან, მაგრამ არა აქვს ჯორჯალი. ასწვრივი კოლინჯი სეროზული გარსით დაფარულია წინიდან და გვერდებიდან; მდებარეობს ინტრაპერიტონეულად, აქვს ჯორჯალი – mesocolon transversum. დასწვრივი კოლინჯი, ისევე როგორც ასწვრივი მდებარეობს მეზოპერიტონეულად; სიგმოიდური კოლინჯი ინტრაპერიტონეულადაა და აქვს ჯორჯალი – mesocolon sigmoideum.
სწორ ნაწლავს თავდაპირველად უკავია ინტრაპერიტონეული მდებარეობა, აქვს სწორი ნაწლავის ჯორჯალი; ქვემოთ ის მეზოპერიტონეულადაა, და ბოლოს, მისი საბოლოო ნაწილი ექსტრაპერიტონეულადაა მოთავსებული.
პოსტი წარმოადგენს, ლალი დათეშიძისა და არჩილ შენგელიას სამედიცინო ენციკლოპედიის ნაწილს. საავტორო უფლებები დაცულია. ანატომიის ნაწილის მომზადებაზე მუშაობდნენ: ლალი დათეშიძე (1997 წლიდან), არჩილ შენგელია მანანა კიკნაძე (2006 წლიდან). 2008 და 2019 წლის ვერსიები მომზადდა მანანა კიკნაძის რედაქციით.
გაფრთხილება
.
