Category Archives: კერძო ფარმაკოლოგია

რეგენერაციის პროცესების მასტიმულირებელი საშუალებები

პარაგრაფი ლალი დათეშიძის წიგნიდან  ,,კერძო ფარმაკოლოგია და კლინიკური ფარმაცია” ორგანიზმის ნორმალურ ცხოველმოქმედებას თან სდევს მკვდარი უჯრედებისა და ქსოვილების ცვლის მუდმივი პროცესი, რასაც ფიზიოლოგიური რეგენერაციის ეწოდება. სხვადასხვა ქსოვილები განსხვავდებიან აღდგენის (რეგენერაციის) უნარით. ეს უნარი მით უფრო მაღალია, რაც უფრო მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ფიზიოლოგიური რეგენერაცია ქსოვილის სტრუქტურასა და ფუნქციონირებაში. სისხლის, კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ლორწოვანი გარსის, კანის საფარველის ეპითელიუმის

Read More

ვიტამინური საშუალებები

პარაგრაფი ლალი დათეშიძის წიგნიდან  ,,კერძო ფარმაკოლოგია და კლინიკური ფარმაცია” ვიტამინები წარმოადგენენ ადამიანის ზრდის, განვითარებისა და ცხოველმოქმედებისათვის აუცილებელ, შეუცვლელ ნივთიერებებს. ვიტამინების უმრავლესობა ორგანიზმში არ სინთეზირება, მათი წყარო, ჩვეულებრივ, გარე გარემოა (მცენარეული და ცხოველური წარმოშობის საკვები პროდუქტები, მიკროორგანიზმები – კუჭ-ნაწლავური ტრაქტის ნორმალური მიკროფლორა). ორგანიზმში ვიტამინების ნაკლებობა (ვიტამინური უკმარობა) შეიძლება იყოს საკვებში ვიტამინების დაბალი შემცველობის, მათი შეწოვის დარღვევის

Read More

ჰიპოფიზის ჰორმონები

პარაგრაფი ლალი დათეშიძის წიგნიდან  ,,კერძო ფარმაკოლოგია და კლინიკური ფარმაცია” ჰიპოთალამუს-ჰიპოფიზის სისტემა წარმოადგენს უმრავლესი ენდოკრინული ჯირკვლის ფუნქციის რეგულატორს. ჰიპოთალამუსში გამომუშავდება რილიზინგ ჰორმონები, რომლებიც იწვევენ ჰიპოფიზის ჰორმონების შიდა სეკრეციის სტიმულირებას ან დამუხრუჭებას. კერძოდ, თირორელინი ზრდის თირეოტროპინის, გონადორელინი – გონადოტროპინების (ფოლიკულომასტიმულირებელი და მალუტეინიზებელი ჰორმონების) ლიბერაციას. როგორც გონადორელინს, ასევე მის სინთეზურ ჰომოლოგებს (ტრიპტორელინი და სხვა) იყენებენ სასქესო ჯირკვლების უკმარისობის

Read More

სასქესო ჰორმონები და ანაბოლური სტეროიდები

პარაგრაფი ლალი დათეშიძის წიგნიდან  ,,კერძო ფარმაკოლოგია და კლინიკური ფარმაცია” ანდროგენები, ანტიანდროგენები მამაკაცის სასქესო ჯირკვლების ძირითად ჰორმონი ანდროგენი წარმოადგენს ტესტოსტერონს. თანამედროვე მონაცემებით სისხლში ცირკულირებადი ტესტოსტერონი სამიზნე უჯრედებში 5-ალფა-რედუქტაზას გავლენით გარდაიქმნება 5-ალფა-დიჰიდროსტერონში, რომელიც უკავშირდება ანდროგენების რეცეპტორებს და აღწევს უჯრედების ბირთვში. ზოგიერთ ქსოვილში შესაძლებელია თვით ტესტოსტერონის დაკავშირება რეცეპტორებთან. სამედიცინო პრაქტიკაში ტესტოსტერონი პროპიონატის სახით გამიუყენება, რომელსაც  ღებულობენ სინთეზური გზით.

Read More

თირკმელზედა ჯირკვლის ჰორმონები

პარაგრაფი ლალი დათეშიძის წიგნიდან  ,,კერძო ფარმაკოლოგია და კლინიკური ფარმაცია” ძუძუმწოვართა და ადამიანთა თირკმელზედა ჯირკვლების ქერქი გამოიმუშავებს მრავალ სტეროიდულ ჰორმონს, რომელთაც უწოდებენ კორტიკოსტეროიდებს. ისინი წარმოადგენენ პრეგნანის წარმოებულებს და ქიმიური აღნაგობით იყოფიან 11-დეზოქსისტეროიდებად, 11- ოქსისტეროიდებად და 11,17-ოქსისტეროიდებად.პირველ ჯგუფს მიეკუთვნება დეზოქსიკორტიკოსტერონი. 11,17-ოქსისტეროიდების ჯგუფს მიეკუთვნებიან კორტიზონი, კორტიზოლი (ჰიდროკორტიზონი) და მათი წარმოებულები. კორტიზონი, ჰიდროკორტიზონი, დეზოქსიკორტიკოსტერონი წარმოადგენენ ენდოგენურ ნივთიერებებს, რომლებიც წარმოიქმნებიან

Read More

კუჭქვეშა ჯირკვლის ჰორმონები და მათი სინთეზური ანალოგები

პარაგრაფი ლალი დათეშიძის წიგნიდან  ,,კერძო ფარმაკოლოგია და კლინიკური ფარმაცია” ამ ჯგუფში გაერთიანებულის პანკრეასის ალფა უჯრედების ჰორმონი გლუკაგონი და ბეტა უჯრედების ჰორმონი – ინსულინი. გლუკაგონი აძლიერებს ღვიძლში გლუკონეოგენეზის და გლიკოგენოლიზის პროცესებს და ზრდის გლუკოზის კონცენტრაციას სისხლში. გამოიყენება ძირითადად ჰიპოგლიკემიური კომის სამკურნალოდ (კუპირებისათვის). ინსულინი წარმოადგენს ჰორმონს, რომელსაც გამოიმუშავებს პანკრეასის ბეტა-უჯრედები. ინსულინის მოლეკულა შედგება ორი პოლიპეპტიდური ჯაჭვისაგან. ერთი

Read More

ანტითირეოიდული საშუალებები

პარაგრაფი ლალი დათეშიძის წიგნიდან  ,,კერძო ფარმაკოლოგია და კლინიკური ფარმაცია” ანტითირეოიდული საშუალებები (ბერძ. anti-წინააღმდეგ + thyreoeides ფარისებრი) – სხვადასხვა ქიმიური ბუნების ნაერთები, რომლებიც აქვეითებენ ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციას. ქიმიური აგებულების მიხედვით ანტითირეოიდული საშუალებების კლასიფიცირება ხდება შემდეგი გზით: 1) იოდი პრეპარატები (არაორგანული და ორგანული; 2) თიოშარდოვანას პრეპარატები, რომლებიც შეიცავენ ქიმიურ ჯგუფს (იხ. ტ. 2, გვ. 47) და მერლაპტოიმიდაზოლის

Read More

ფარისებრი ჯირკვლის ჰორმონები, მათი ანალოგები და ანტაგონისტები

პარაგრაფი ლალი დათეშიძის წიგნიდან  ,,კერძო ფარმაკოლოგია და კლინიკური ფარმაცია” ფარისებრი ჯირკვალი გამოიმუშავებს ჰორმონებს – თიროქსინს და ტრიიოდთირონინს. ორივე ჰორმონი მრავალმხრივ გავლენას ახდენს ორგანიზმზე –  ზრდის ქსოვილების მოთხოვნილებას ჟანგბადზე, აძლიერებს ენერგეტიკულ პროცესებს, ახდენს ქსოვილების ზრდისა და დიფერენცირების სტიმულირებას, გავლენას ახდენს ნერვული და გულ-სისხლძარღვთა სისტემების ფუნქციონალურ მდგომარეობაზე, აძლიერებს გლუკოზის შთანთქმას და მის უტილიზაციას. თირეოიდული ჰორმონების ეფექტი შეიძლება

Read More

ჰორმონები და ჰორმონული პრეპარატები

პარაგრაფი ლალი დათეშიძის წიგნიდან  ,,კერძო ფარმაკოლოგია და კლინიკური ფარმაცია” ჰორმონული პრეპარატები (ლათ. hormonalis; ლათ. praeparatus (დამზადებული) _ სამკურნალო საშუალებები, რომელთა მოქმედი საწყისია ჰორმონები და სინთეზური ნივთიერებები, რომელთაც, თავის მხრივ, გააჩნიათ ჰორმონების მსგავსი ბიოლოგიური მოქმედება. მიღების მეთოდებიდან გამომდინარე, განასხვავებენ ჰორმონული პრეპარატების რამდენიმე ტიპს. 1. ნატურალური ჰორმონული პრეპარატები, რომლებიც მიიღებიან ცხოველური ნედლეულიდან _ დაკლული საქონლის შინაგანი სეკრეციის

Read More

ნივთიერებათა ცვლაზე მოქმედი სამკურნალო საშუალებები

პარაგრაფი ლალი დათეშიძის წიგნიდან  ,,კერძო ფარმაკოლოგია და კლინიკური ფარმაცია” აღნიშნულ ჯგუფს მიეკუთვნება საშუალებები, რომლებიც არეგულირებენ ნახშირწყლოვან, ცხიმოვან, ცილოვან, წყალ-ელექტროლიტურ და სხვა სახის ცვლას. ცალკეულ ქვეჯგუფებში გაერთიანებულია პრეპარატები (კერძოდ, ჰიპოლიპიდემიური, რომლებიც მონაწილეობენ ნაღველის მჟავების ცვლაში, ძვლოვანი და ხრტილოვანი ქსოვილის ფორმირების და ფუნქციონირების კორექტორები და მრავალი სხვა), რომლებიც გავლენას ახდენენ უპირატესად ბიონაერთთა რომელიმე კომპლექსის მეტაბოლიზმის პროცესებზე. ამა

Read More