ანგიოზენზინური რეცეპტორების ბლოკატორები

პარაგრაფი ლალი დათეშიძის წიგნიდან  ,,კერძო ფარმაკოლოგია და კლინიკური ფარმაცია”

ანგიოტენზინური რეცეპტორების ბლოკადის გზით მოქმედი სამკურნალო საშუალებების შექმნის სამეცნიერო საფუძველი გახდა ანგიოტენზინ II-ის ინჰიბიტორების შესწავლა. ექსპერიმენტულმა გამოკვლევებმა აჩვენა, რომ ანგიოტენზინ II-ის ანტაგონისტებს, რომლებსაც უნარი აქვთ მოახდინონ მისი წარმოქმნის ან მოქმედების ბლოკირება და ამით დააქვეითონ რაას-ის აქტივობა, წარმოადგენენ ანგიოტენზინოგენის წარმოქმნის ინჰიბიტორები, რენინის სინთეზის ინჰიბიტორები, აგფ-ს წარმოქმნის ან აქტივობის ინჰიბიტორები, ანტისხეულები, ანგიოტენზინური რეცეპტორების ანტაგონისტები, მათ შორის AT1-რეცეპტორების სპეციფიკურად მაბლოკირებელი სინთეზური არაპეპტიდური ნაერთები და სხვა. ანგიოტენზინ II-ის რეცეპტორების პირველი ბლოკატორი, თერაპიულ პრაქტიკაში დაინერგა 1971 წელს, ეს იყო სარალაზინი – სტრუქტურით ანგიოტენზინ II-თან მიახლოებული პეპტიდური ნაერთი. სარალაზინი აბლოკირებდა ანგიოტენზინ II-ის პრესორულ მოქმედებას და აქვეითებდა პერიფერიული სისხლძარღვების ტონუსს, ამცირებდა ალდოსტერონის შემცველობას პლაზმაში, აქვეითებდა არტერიულ წნევას, მაგრამ 70-იანი წლების შუაგულისთვის სარალაზინის გამოყენების გამოცდილებამ აჩვენა, რომ მას აქვს ნაწილობრივი აგონისტის თვისებები და რიგ შემთხვევებში იძლევა ცუდად პროგნოზირებად ეფექტს (ჭარბი ჰიპოტენზიის ან ჰიპერტენზიის სახით). ამასთან კარგი ჰიპოტენზიური ეფექტი ვლინდებოდა რენინის მაღალ დონესთან დაკავშირებული მდგომარეობების დროს, მაშინ როცა ანგიოტენზინ II-ის დაბალი დონის ფონზე ან სწრაფი ინიექციის დროს არტერიული წნევა ზევით იწევდა. აგონისტური თვისებების გამო და აგრეთვე სინთეზის სირთულის და პარენტერალური შეყვანის აუცილებლობის გამო სარალაზინმა ვერ ჰპოვა ფართო პრაქტიკული გამოყენება. 90-იანი წლების დასაწყისში სინთეზირებული იყო AT1-ის პირველი ეფექტური შიგნით მისაღბი არაპეპტიდური სელექტიური ანტაგონისტი – ლოზარტანი, რომელმაც პრაქტიკული გამოყენება ჰპოვა ანტიჰიპერტენზიული საშუალების სახით. ამჟამად საერთაშორისო სამკურნალო პრაქტიკაში გამოიყენება ან კლინიკური გამოცდის ქვეშაა რამდენიმე სინთეზური არაპეპტიდური სელექტიური AT1-ბლოკატორი – ვალსარტანი, ირბესარტანი, კანდერსარტანი, ლოზარტანი, ტელმისარტანი, ეპროსარტანი, ზოლასარტანი, ტაზოსარტანი.
არსებობს ანგიოტენზინ II-ის რეცეპტორების ანტაგონისტების რამდენიმე კლასიფიკაცია: ამ კლასიფიკაციებს საფუძვლად უდევს ქიმიური სტრუქტურა, ფარმაკოკინეტიკური თავისებურებები, რეცეპტორებთან შეკავშირების მექანიზმი და სხვა. ქიმიური სტრუქტურით AT1-რეცეპტორების არაპეპტიდური ბლოკატორები შეიძლება დაიყოს 3 ძირითად ჯგუფად:
– ტეტრაზოლის ბიფენილური წარმოებულები: ლოზარტანი, ირბესარტანი, კანდესარტანი, ვალსარტანი, ტაზოსარტანი;
– ბიფენილური არატეტრაზოლური ნაერთები – ტელმისარტანი;
– არაბიფენილური არატეტრაზოლური ნაერთები – ეპროსარტანი.
ფარმაკოლოგიური აქტივობის მიხედვით AT1-რეცეპტორებს ყოფენ აქტიურ სამკურნალო ფორმებად და პრომედიკამენტებად. მაგალითად,  ვალსარტანი, ირბესარტანი, ტელმისარტანი, ეპროსარტანი თვითონ ხასიათდებიან ფარმაკოლოგიური აქტივობით, მაშინ როცა კანდესარტანის ცილეკსეტილი აქტიური ხდება მხოლოდ ღვიძლში მეტაბოლიტური გარდაქმნების შემდეგ. გარდა ამისა, AT1-ბლოკატორები განსხვავდებიან აქტიური მეტაბოლიტების არსებობით ან ნაკლებობით. აქტიური მეტაბოლიტები აქვს ლოზარტანს და ტაზოსარტანს. მაგალითად, ლოზარტანის აქტიური მეტაბოლიტი – EXP-3174 მოქმედებს უფრო ძლიერად და ხანგრძლივად, ვიდრე ლოზარტანი (ფარმაკოლოგიური აქტივობით EXP-3174 აღემატება ლოსარტანს 10-40-ჯერ). რეცეპტორებთან შეკავშირების მექანიზმით AT1-რეცეპტორების ბლოკატორები (და მათი აქტიური მეტაბოლიტები) იყოფა ანგიოტენზინ II-ის კონკურენტულ და არაკონკურენტულ ანტაგონისტებად. კერძოდ, ლოზარტანი და ეპროსარტანი შექცევადად უკავშირდებიან AT1-რეცეპტორებს და წარმოადგენენ კონკურენტულ ანტაგონისტებს (ანუ გარკვეულ პირობებში, მაგალითად, ანგიოტენზინ II-ის დონის აწევისას მოცირკულირე სისხლის მოცულობის შემცირების საპასუხოდ, შეიძლება გამოიდევნონ დაკავშირების ადგილიდან), მაშინ როცა ვალსარტანი, ირბესარტანი, კანდესარტანი, ტელმისარტანი და აგრეთვე ლოზარტან EXP-3174-ის აქტიური მეტაბოლიტი მოქმედებენ, როგორც არაკონკურენტული ანტაგონისტები და რეცეპტორებს შეუქცევად უკავშირდებია. ამ ჯგუფის საშუალებათა ფარმაკოლოგიური მოქმედება განპირობებულია ანგიოტენზინ II-ის გულ-სისხლძარღვოვანი, მათ შორის ვაზოპრესორული ეფექტების მოკლებით. ვარაუდობენ, რომ ანგიოტენზინ II-ის რეცეპტორების ანტაგონისტების ანტიჰიპერტენზიული მოქმედება და სხვა ფარმაკოლოგიური ეფექტების რეალიზაცია ხდება სხვადასხვა გზებით (ერთი პირდაპირი და რამდენიმე გაშუამავლებული).
ამ ჯგუფის სამკურნალო საშუალებების მოქმედების ძირითადი მექანიზმი დაკავშირებულია AT1-რეცეპტორების ბლოკადასთან. ნაჩვენებია, რომ მათი აფინობა AT1-ისადმი ათასჯერ აღემატება AT2-სადმი აფინობას: ლოზარტანისა და ეპროსარტანისთვის ათასჯერ, ტელმისარტანისთვის – 3 ათასჯერ, ირბესარტანისთვის – 8,5-ჯერ, ლოზარტან EXP-3174-ის აქტიური მეტაბოლიტისთვის და კანდესარტანისთვის – 10 ათასჯერ, ვალსარტანისთვის – 20 ათასჯერ. AT1-რეცეპტორების ბლოკადა ხელს უშლის ამ რეცეპტორებით გაშუამავლებული ანგიოტენზინ II-ის ეფექტების განვითარებას, რაც აცილებს ანგიოტენზინის არახელსაყრელ გავლენას სისხლძარღვთა ტონუსზე და რასაც თან სდევს მომატებული არტერიული წნევის დაქვეითება. ამ სამკურნალო საშუალებათა ხანგრძლივ მიღებას მოჰყვება ანგიოტენზინ II-ის სისხლძარღვთა გლუვკუნთოვანი უჯრედების, მეზანგიალური უჯრედების, ფიბროპლასტების მიმართ პროლიფერაციული ეფექტების შესუსტება,  კარდიომიოციტების ჰიპერტროფიის დაქვეითება და სხვა. ცნობილია, რომ თირკმელების იუქსტაგლომერულარული აპარატის უჯრედების AT1-რეცეპტორები ჩართულია რენინის გამოთავისუფლების პროცესის რეგულაციაში (უარყოფითი უკუკავშირის პრინციპით). AT1-რეცეპტორების ბლოკადა იწვევს რენინის აქტივობის კომპენსატორულ ზრდას, ანგიოტენზინ I-ის, ანგიოტენზინ II-ის წარმოქმნის ზრდას და სხვა. AT1-რეცეპტორების ბლოკადის ფონზე ანგიოტენზინ II-ის გაზრდილი შემცველობის პირობებში ვლინდება ამ პეპტიდის დამცავი თვისებები, რომლებიც რეალიზდება AT2-რეცეპტორების სტიმულაციის მეშვეობით და გამოიხატება ვაზოდილატაციით, პროლიფერაციული პროცესების შენელებით და სხვა. გარდა ამისა, ანგიოტენზინ I-ის და II-ის გაზრდილი დონის ფონზე ხორციელდება ანგიოტენზინ-(1-7)-ის წარმოქმნა. ანგიოტენზინ-(1-7) წარმოიქმნება ანგიოტენზინ I-ისგან ნეიტრალური ენდოპეპტიდაზას ზემოქმედებით და ანგიოტენზინ II-ისგან პროლილური ენდოპეპტიდაზას გავლენით და წარმოადგენს კიდევ ერთ რაას ეფექტორულ პეპტიდს, რომელიც ახდენს ვაზოდილატაციურ და ნატრიურეზიულ მოქმედებას. ანგიოტენზინ-(1-7)-ის ეფექტები გაშუამავლებულია ეგრეთ წოდებული, ჯერ კიდევ არაიდენტიფიცირებული, ATx-რეცეპტორებით.
არტერიული ჰიპერტენზიის დროს ენდოთელიუმის დისფუნქციის ბოლო გამოკვლევები იძლევიან საშუალებას ვივარაუდოთ, რომ ანგიოტენზინური რეცეპტორების ბლოკატორების კარდიოვასკულარული ეფექტები შეიძლება იყოს დაკავშირებული ენდოთელიუმის მოდულაციასთან და გავლენასთან აზოტის ოქსიდის (NO) წარმოქმნაზე. მიღებული ექსპერიმენტული მონაცემები და ცალკეული კლინიკური გამოკვლევების შედეგები საკმაოდ წინააღმდეგობრივია. შესაძლოა, AT1-რეცეპტორების ბლოკადის ფონზე იზრდება ენდოთელიუმდამოკიდებული სინთეზი და აზოტის ოქსიდის გამოთავისუფლება, რაც ხელს უწყობს ვაზოდილატაციას, თრომბოციტების აგრეგაციის შემცირებას და უჯრედების პროლიფერაციის დაქვეითებას. ამგვარად, AT1-რეცეპტორების სპეციფიკური ბლოკადა იძლევა გამოკვეთილი ანტიჰიპერტენზიული და ორგანოპროტექტორული ეფექტის უზრუნველყოფის საშუალებას. AT1-რეცეპტორების ბლოკადის ფონზე მუხრუჭდება ანგიოტენზინ II-ის (და ანგიოტენზინ II-ის რეცეპტორებთან თვისობის მქონე ანგიოტენზინ III-ის) არახელსაყრელი ზეგავლენა გულ-სისხლძარღვთა სისტემაზე და, სავარაუდოდ, ვლინდება მისი დამცავი მოქმედება (AT2-რეცეპტორების სტიმულაციის გზით), გარდა ამისა, ვითარდება ანგიოტენზინ-(1-7)-ის მოქმედება ATx-რეცეპტორების სტიმულაციის გზით. ყველა ეს ეფექტი ხელს უწყობს ვაზოდილატაციას და სისხლძარღვთა უჯრედების და გულის მიმართ ანგიოტენზინ II-ის პროლიფერაციული მოქმედების შესუსტებას. AT1-რეცეპტორების ანტაგონისტებს შეუძლიათ შეაღწიონ ჰემატოენცეფალურ ბარიერში და დაამუხრუჭონ მედიატორული პროცესების აქტივობა სიმპათიკურ ნერვულ სისტემაში. ცენტრალურ ნერვულ სისტემაში სიმპათიკური ნეირონების პრესინაფსიკური AT1-რეცეპტორების ბლოკირებით ისინი თრგუნავენ ნორადრენალინის გამოთავისუფლებას და ამცირებენ სისხლძარღვთა გლუვი მუსკულატურის ადრენორეცეპტორების სტიმულაციას, რასაც მივყავართ ვაზოდილატაციასთან. ექსპერიმენტული გამოკვლევები გვიჩვენებენ, რომ ვაზოდილატაციური მოქმედების ეს დამატებითი მექანიზმი უფრო დამახასიათებელია ეპროსარტანისათვის. მონაცემები ლოზარტანის, ირბესარტანის, ვალსარტანის და სხვათა სიმპათიკურ ნერვულ სისტემაზე ზემოქმედების თაობაზე (რომელიც ვლინდებოდა თერაპიუულზე მაღალი დოზების შემთხვევაში) საკმაოდ წინააღმდეგობრივია. AT1-რეცეპტორების ყველა ბლოკატორი მოქმედებს თანდათან, ანტიჰიპერტენზიული ეფექტი ვითარდება მდორედ, ერთჯერადი დოზის მიღებიდან რამდენიმე საათის განმავლობაში, და გრძელდება 24 საათამდე. რეგულარულად მიღებისას გამოხატული თერაპიუული ეფექტი ჩვეულებრივ მიიღწევა მკურნალობის დაწყებიდან 2-4 კვირის შემდეგ (6 კვირამდე). ამ ჯგუფის საშუალებათა ფარმაკოკინეტიკის თავისებურებები მოერხებულს ხდის პაციენტების მიერ მათ გამოყენებას. ამ სამკურნალო საშუალებათა მიღება შეიძლება საჭმლის მიღებისგან დამოუკიდებლად. ერთჯერადი მიღება საკმარისია, რათა უზრუნველყოფილ იქნას კარგი ჰიპოტენზიური ეფექტი დღე-ღამის განმავლობაში. ისინი ერთნაირად ეფექტურია სხვადასხვა სქესის და ასაკის პაციენტებისთვის, 65 წელს გადაცილებული ასაკის პაციენტების ჩათვლით. კლინიკური გამოკვლევები უჩვენებენ, რომ ანგიოტენზინური რეცეპტორების ყველა ბლოკატორს აქვს მაღალი ანტიჰიპერტენზიული და გამოხატული ორგანოპროტექტორული ეფექტი, კარგი ამტანობა. ეს კი გულ-სისხლძარღვთა პათოლოგიის მქონე ავადმყოფთა მკურნალობისას  სხვა ჰიპოტენზიურ საშუალებებთან ერთად  მათი გამოყენების საშუალებას იძლევა. ანგიოტენზინ II-ის რეცეპტორების ბლოკატორების კლინიკური გამოყენების ძირითადი ჩვენებაა სხვადასხვა ხარისხით გამოხატული არტერიული ჰიპერტენზიის მკურნალობა. შესაძლებელია მონოთერაპია (სუსტი არტერიული ჰიპერტენზიის დროს) ან სხვა ჰიპოტენზიურ საშუალებებთან კომბინაციაში (ზომიერი ან მძიმე ფორმების შემთხვევაში). ამჟამად ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციისა და ჰიპერტენზიის საერთაშორისო საზოგადოების რეკომენდაციით უპირატესობა ენიჭება კომბინირებულ თერაპიას. ანგიოტენზინ II-ის რეცეპტორების ანტაგონისტებისათვის უფრო რაციონალურია მათი კომბინირება თიაზიდურ დიურეტიკებთან. დიურეტიკის მცირე დოზების დამატება (მაგალითად, ჰიდროქლორთიაზიდის 12,5 მგ) თერაპიის ეფექტურობის გაზრდის საშუალებას იძლევა, რაც დადასტურებულია თავისუფალი მრავალცენტრიანი გამოკვლევების შედეგებით. შექმნილია პრეპარატები, რომელთა შემადგენლობაში შედის ეს კომბინაცია – ჰიზაარი (ლოზარტანი+ჰიდროქლორთიაზიდი), კო-დიოვანი (ვალსარტანი+ჰიდროქლორთიაზიდი), ავალიდი – (ირბესარტანი+ჰიდროქლორთიაზიდი).
რიგი მრავალცენტრიანი გამოკვლევით (ELITE, ELITE II, Val-HeFT და სხვა) ნაჩვენებია AT1-რეცეპტორების ზოგიერთი ანტაგონისტის გამოყენების ეფექტურობა გულის ქრონიკული უკმარისობის დროს. ამ გამოკვლევების შედეგები არაერთგვაროვანია, მაგრამ მთლიანობაში ისინი მეტყველებენ მაღალეფექტურობაზე და უკეთეს ამტანობაზე (აგფ-ის ინჰიბიტორებთან შედარებით). ექსპერიმენტული და აგრეთვე კლინიკური გამოკვლევების შედეგები მეტყველებენ იმაზე, რომ AT1-ქვეტიპის რეცეპტორების ბლოკატორები არა მარტო თავიდან აცილებენ გულ-სისხლძარღვთა რემოდელირების პროცესებს, არამედ აგრეთვე იწვევენ მარცხენა პარკუჭის ჰიპერტროფიის უკუგანვითარებას. კერძოდ, ნაჩვენებია, რომ ლოზარტანით ხანგრძლივი თერაპიის დროს ავადმყოფებს აღენიშნებოდათ ტენდენცია სისტოლასა და დიასტოლაში მარცხენა პარკუჭის ზომის შემცირებისკენ, მიოკარდიუმის კუმშვადობის გაძლიერება. არტერიალური ჰიპერტენზიით დაავადებულების შემთხვევაში მარცხენა პარკუჭის ჰიპერტროფიის რეგრესია აღინიშნებოდა ვალსარტანის და ეპროსარტანის ხანგრძლივი გამოყენებისას. AT1-ქვეტიპის რეცეპტორების ზოგიერთ ბლოკატორს აღმოაჩნდა თირკმელის ფუნქციის გაუმჯობესების უნარი, მათ შორის დიაბეტური ნეფროპათიის დროსაც,  აგრეთვე, გულის ქრონიკული უკმარისობისას ცენტრალური ჰემოდინამიკის მაჩვენებლების გაუმჯობესების უნარი. ამ საშუალებათა ორგანო-სამიზნეებზე გავლენას დაკავშირებული კლინიკური დაკვირვებები აქტიურად გრძელდება. ანგიოტენზიური AT1-რეცეპტორების ბლოკატორების გამოყენების უკუჩვენებებია ინდივიდუალური ჰიპერმგრძნობიარობა, ფეხმძიმობა, ძუძუთი კვება. ცხოველებზე ჩატარებული ექსპერიმენტების შედეგები მოწმობენ, რომ რაას-ზე პირდაპირ მოქმედმა საშუალებებმა შეიძლება გამოიწვიონ ნაყოფის დაზიანება, მისი და ახალშობილის დაღუპვა. განსაკუთრებით სახიფათოა ნაყოფზე ზემოქმედება ფეხმძიმობის II და III ტრიმესტრებში, ვინაიდან შეიძლება განვითარდეს ჰიპოტენზია, თავის ქალას ჰიპოპლაზია, ანურია, თირკმელთა უკმარისობა და ნაყოფის სიკვდილი. პირდაპირი ჩვენება ასეთი დეფექტების განვითარებაზე AT1-რეცეპტორების ბლოკატორების მიღებისას არ არსებობს, მაგრამ ამ ჯგუფის საშუალებების მიღება ფეხმძიმობის დროს არ არის მიზანშეწონილი, ხოლო თუ ფეხმძიმობა გამოვლინდა მკურნალობის პერიოდში, ამ წამლების მიღება უნდა შეწყდეს. არ არსებობს მონაცემები AT1-რეცეპტორების ბლოკატორების ქალის რძეში შეღწევის უნარის შესახებ. მაგრამ ცხოველებზე ჩატარებული ექსპერიმენტების შედეგად დადგენილია, რომ ისინი აღწევენ ლაქტაციის სტადიაში მყოფი ვირთხების რძეში (ვირთხების რძეში აღმოჩენილია არა მარტო თვით ამ ნივთიერებათა მაღალი კონცენტრაციები, არამედ აგრეთვე მათი აქტიური მეტაბოლიტებისაც). ამასთან დაკავშირებით AT1-რეცეპტორების ბლოკატორებს არ უნიშნავენ ქალებს ძუძუთი კვების პერიოდში და თუ დედას სჭირდება თერაპია, ძუძუთი კვება უნდა შეწყდეს. თავი უნდა შევიკავოთ ამ სამკურნალო საშუალებების გამოყენებისგან პედიატრულ პრაქტიკაში, ვინაიდან მათი გამოყენების უსაფრთხოება და ეფექტურობა ბავშვთა შემთხვევში გარკვეული არ არის. AT1 ანგიოტენზინური რეცეპტორების ანტაგონისტებით თერაპიისათვის არსებობს მთელი რიგი შეზღუდვები. სიფრთხილეა საჭირო ავადმყოფების შემთხვევაში, რომლებსაც დაწეული აქვთ მოცირკულირე სისხლის მოცულობა, და/ან აქვთ ჰიპონატრიემია (დიურეტიკებით მკურნალობისას, დიეტასთან მარილის მიღების შეზღუდვისას, დიარეის, ღებინების დროს), აგრეთვე ჰემოდიალიზზე მყოფი პაციენტების შემთხვევაში, ვინაიდან შესაძლებელია სიმპტომატური ჰიპოტენზიის განვითარება. რენოვასკულარული ჰიპერტენზიით, რომელიც გამოწვეულია თირკმელების არტერიების ორმხრივი სტენოზით ან ერთადერთი თირკმელის არტერიის სტენოზით, დაავადებული პაციენტების შემთხვევაში აუცილებელია რისკი/სარგებელი თანაფარდობის შეფასება, ვინაიდან რაას-ის ზედმეტი დათრგუნვა ამ შემთხვევებში ზრდის მძიმე ჰიპოტენზიის და თირკმელების უკმარისობის განვითარების საშიშროებას. სიფრთხილეა საჭირო ამ საშუალებათა მიღებისას აორტალური ან მიტრალური სტენოზის, ობსტრუქტიული ჰიპერტროფიული კარდიომიოპათიის შემთხვევაში.
თირკმელების ფუნქციის დარღვევის ფონზე აუცილებელია კალიუმის და შრატის კრეატინინის დონეთა მონიტორინგი. მიზანშეწონილი არ არის პირველად ჰიპერალდოსტერონიზმიან პაციენტებისათვის, რადგან ამ შემთხვევაში რაას-ის დამთრგუნველი სამკურნალო საშუალებები არაეფექტურია. არ არის მონაცემები მათი გამოყენების თაობაზე ღვიძლის მძიმე დაავადებებიან ავადმყოფებზე (მაგალითად, ციროზის დროს). ანგიოტენზინ II-ის რეცეპტორების ანტაგონისტების მიღებისას გვერდითი  რეაქციები, რომლებიც აქამდე იყო ნახსენები, ჩვეულებრივ სუსტადაა გამოხატული, ატარებენ წარმავალ ხასიათს და იშვიათად ხდებიან თერაპიის შეწყვეტის მიზეზად. გვერდითი ეფექტების ჯამური სიხშირე შესადარია პლაცებოსთან, რაც დასტურდება პლაცებო-კონტროლირებადი ექსპერიმენტების შედეგებით. უფრო ხშირი არახელსაყრელი ეფექტებია თავის ტკივილი, თავბრუსხვევა, საერთო სისუსტე და სხვა. ანგიოტენზინური რეცეპტორების ანტაგონისტები პირდაპირ გავლენას არ ახდენენ ბრადიკინინის, P სუბსტანციის, სხვა პეპტიდების მეტაბოლიზმზე და ამიტომ არ იწვევენ მშრალ ხველას, რომელიც არცთუ იშვიათად ჩნდება აგფ ინჰიბიტორებით მკურნალობისას. ამ ჯგუფის სამკურნალო საშუალებების მიღებისას ადგილი არა აქვს პირველი დოზის ჰიპოტენზიის ეფექტს, რომელიც გვხვდება აგფ ინჰიბიტორების მიღებისას და თერაპიის უეცრად შეწყვეტას არ მოსდევს რიკოშეტული ჰიპერტენზიის განვითარება.
მრავალცენტრიანი პლაცებო-კონტროლირებადი გამოკვლევების შედეგები მიუთითებენ ანგიოტენზინ II-ის AT1-რეცეპტორების ანტაგონისტების მაღალ ეფექტურობაზე და კარგ ამტანობაზე. მაგრამ მათი გამოყენება ჯერ-ჯერობით შეზღუდულია შორეულ შედეგებზე მონაცემების ნაკლებობის გამო. ნანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის და ჰიპერტენზიის საერთაშორისო საზოგადოების  ექსპერტთა აზრით, მათი გამოყენება არტერიული ჰიპერტენზიის სამკურნალოდ მიზანშეწონილია ანგიოტენზინგარდამქმნელი ფერმენტის ინჰიბიტორების მიუღებლობის შემთხვევაში, კერძოდ, თუ ანამნეზში მითითებულია ანგიოტენზინგარდამქმნელი ინჰიბიტორებით გამოწვეული ხველება. ამჟამადაც მიმდინარეობა მრავალრიცხოვანი კლინიკური გამოკვლევები, მათ შორის მრავალცენტრიანიც, რომლებიც დაკავშირებულია არტერიული ჰიპერტენზიის, გულის ქრონიკული უკმარისობის, ათეროსკლეროზის და სხვათა მკურნალობაში ანგიოტენზინ II რეცეპტორების ანტაგონისტების გამოყენების ეფექტურობისა და უსაფრთხოების, სიკვდილიანობაზე მათი გავლენის, ავადმყოფთა სიცოცხლის ხანგრძლივობის და ხარისხის შესწავლასა და სხვა ჰიპოტენზიურ საშუალებებთან შედარებასთან.


პოსტი წარმოადგენს, ლალი დათეშიძისა და არჩილ შენგელიას სამედიცინო ენციკლოპედიის ნაწილს. საავტორო უფლებები დაცულია.

  • გაფრთხილება
  • წყაროები: 1. დათეშიძე ლალი, შენგელია არჩილ, შენგელია ვასილ. “ქართული სამედიცინო ენციკლოპედია”. თბილისი, 2005. “ტექინფორმის” დეპონენტი N: 1247. თეიმურაზ ჩიგოგიძის რედაქციით. 2. დათეშიძე ლალი, შენგელია არჩილ, შენგელია ვასილ; “ქართული სამედიცინო ენციკლოპედია”. მეორე დეპო-გამოცემა.  ჟურნალი “ექსპერიმენტული და კლინიკური მედიცინა”. N: 28. 2006. დეპონენტი პროფესორ თეიმურაზ ჩიგოგიძის საერთო რედაქციით.