Author Archives: studenti

ადრენორეცეპტორების მასტიმულირებელი საშუალებები

By კერძო ფარმაკოლოგია

პარაგრაფი ლალი დათეშიძის წიგნიდან  ,,კერძო ფარმაკოლოგია და კლინიკური ფარმაცია” • ალფა-ადრენომიმეტიკური საშუალებები • ბეტა-ადრენომიმეტიკური საშუალებები ნივთიერებებს, რომლებიც აღაგზნებენ ადრენორეცეპტორებს, ანუ მოქმედებენ ნორადრენალინის და ადრენალინის მსგავსად, უწოდებენ ადრენომიმეტიკებს. მათგან ისინი, რომლებიც აღაგზნებენ როგორც ალფა-, ასევე ბეტა-ადრენორეცეპტორებს სრულად იმეორებენ ზემოთაღნიშნული მედიატორების ეფექტებს. არსებობს ადრენომიმეტიკები, რომლებიც შერჩევითად ურთიერთქმედებენ ან ალფა-, ან ბეტა-ადრენორეცეპტორებთან, ან მათ ცალკეულ ქვეტიპებთან (მაგალითად, ბეტა1-

Read More

კურარეს მსგავსი საშუალებები

By კერძო ფარმაკოლოგია

პარაგრაფი ლალი დათეშიძის წიგნიდან  ,,კერძო ფარმაკოლოგია და კლინიკური ფარმაცია” სომატური ნერვებიდან ჩონჩხის მუსკულატურაზე აგზნების გადაცემა ხორციელდება აცეტილქოლინის მეშვეობით. იგი გამოიყოფა პრესინაფსური მემბრანის მიერ და უკავშირდება ნ-ქოლინორეცეპტორებს.  ამ უკანასკნელთა აქტივაცია განაპირობებს ცვლილებათა კომპლექსს, რაც კუნთის შეკუმშვას იწვევს. კუმშვითი ქმედების გაძლიერება შეიძლება მიღწეულ იქნას აცეტილქოლინის აგონისტების მეშვეობით ან პრეპარატებით, რომლებიც იწვევენ მედიატორის დაგროვებას სინაფსურ ნაპრალში – ანტიქოლინესთერაზული

Read More

ნ-ქოლინორეცეპტორების მაბლოკირებელი საშუალებები

By კერძო ფარმაკოლოგია

პარაგრაფი ლალი დათეშიძის წიგნიდან  ,,კერძო ფარმაკოლოგია და კლინიკური ფარმაცია” ნიკოტინის მიმართ მგრძნობიარე ქოლინორეცეპტორები (ნ-ქოლინორეცეპტორები) ძირითადად ლოკალიზებულია ჩონჩხის კუნთოვანი სისტემის, ვეგეტაციური ნერვული კვანძების (განგლიების), თირკმელზედა ჯირკვლის ტვინოვანი ფენის და ცენტრალური ნერვული სისტემის ზოგიერთი ნეირონთშუა კონტაქტების სინოკაროტიდული ზონების პოსტსინაფსურ მემბრანებზე. ნ-ქოლინომაბლოკირებელ საშუალებებს შესწევთ უნარი, მოახდინონ რეცეპტორების ეკრანირება და ხელი შეუშალონ აცეტილქოლინით მათ აგზნებას. ამით შეიძლება მოხდეს შესაბამისი

Read More

მ-ქოლინორეცეპტორების მაბლოკირებელი საშუალებები

By კერძო ფარმაკოლოგია

პარაგრაფი ლალი დათეშიძის წიგნიდან  ,,კერძო ფარმაკოლოგია და კლინიკური ფარმაცია” მ-ქოლინომაბლოკირებელ საშუალებებს მიეკუთვნებიან ნივთიერებები, რომლებიც პარასიმპათიკური ნერვული ბოჭკოების დაბოლოებებში ახდენენ მ-ქოლინორეცეპტორების ბლოკირებას, რის შედეგიცაა თვალის გუგების გაფართოება, აკომოდაციის დამბლა, ტაქიკარდია, AV-გამტარობის გაუმჯობესება, ბრონქების, შარდის ბუშტის ტონუსის დაქვეითება, ნაწლავთა პერისტალტიკის შესუსტება, ჯირკვალთა სეკრეციის (ბრონქიალური და საჭმლის მომნელებელი) დაქვეითება. მ-ქოლინომაბლოკირებელი აქტივობა ახასიათებთ ზოგიერთ ალკალოიდებს (ატროპინი, სკოპოლამინი), მთელ რიგ

Read More

ქოლინოლიზური ნივთიერებები

By კერძო ფარმაკოლოგია

პარაგრაფი ლალი დათეშიძის წიგნიდან  ,,კერძო ფარმაკოლოგია და კლინიკური ფარმაცია” ქოლინოლიზური ნივთიერებები (ქოლინ + ბერძ. lysis გამონთავისუფლება, თავიდან მოშორება; სინ.: ქოლინომაბლოკირებელი ნივთიერებები, ქოლინონეგატიური ნივთიერებები) _ ბუნებრივი და სინთეზური ნაერთები, რომელთაც გააჩნიათ პერიფერიული და ცენტრალური ქოლინორეცეპტორების ბლოკირების უნარი. ქოლინოლიზური ნივთიერებები აქვეითებენ აცეტილქოლინის და სხვა ქოლინომიმეტიკების ზემოქმედების მიმართ აღნიშნული რეცეპტორების მგრძნობელობას. ქოლინოლიზური ნივთიერებების კლასიფიკაცია ეფუძნება წარმოდგენას ორი სახის

Read More

მ- და ნ-ქოლინორეცეპტორების მაბლოკირებელი  საშუალებები

By კერძო ფარმაკოლოგია

პარაგრაფი ლალი დათეშიძის წიგნიდან  ,,კერძო ფარმაკოლოგია და კლინიკური ფარმაცია” ქოლინომაბლოკირებელ (ანტიქოლინერგულ) საშუალებებს მიეკუთვნებიან პრეპარატები, რომლებიც ხელს უშლიან აცეტილქოლინის ურთიერთქმედებას ქოლინორეცეპტორებთან. არსებობს ქოლინორეცეპტორების ორი ძირითადი ტიპი: მუსკარინის მიმართ მგრძნობიარე (მ-ტიპი) და ნიკოტინის მიმართ მგრძნობიარე (ნ-ტიპი). შესაბამისად გამოყოფენ პრეპარატებს უპირატესი მ- ან ნ-ქოლინომაბლოკირებელი მოქმედებით. ზოგიერთი ქოლინომაბლოკირებელი საშუალება ადვილად გადის ჰემატოენცეფალურ ბარიერს და უკავშირდება ცენტრალურ ქოლინორეცეპტორებს (ბენაქტიზინი, აპროფენი,

Read More

მ- და ნ-ქოლინორეცეპტორების მასტიმულირებელი საშუალებები

By კერძო ფარმაკოლოგია

პარაგრაფი ლალი დათეშიძის წიგნიდან  ,,კერძო ფარმაკოლოგია და კლინიკური ფარმაცია” აცეტილქოლინის ქლორიდი, კარბაქოლი – ე.წ. პირდაპირი ქოლინომიმეტიკებია, რომლებიც მასტიმულირებელ მოქმედებას ახდენენ ქოლინერგიულ გადაცემაზე. ისინი უშუალოდ ურთიერთქმედებენ მ- და ნ-ქოლინორეცეპტორებთან. მაგრამ უფრო ხშირად ამ მიზნისთვის იყენებენ ანტიქოლინესთერაზულ საშუალებებს (ფიზოსტიგმინი, გალანტამინი, ნეოსტიგმინი, პირიდოსტიგმინის ბრომიდი, ამინოსტიგმინი, რივასტიგმინი, ამირიდინი და სხვა).  ისინი ახდენენ ფერმენტ ქოლინესთერაზას ინჰიბირებას. ეს ფერმენტი შლის ენდოგენურ

Read More

ნ-ქოლინორეცეპტორების მასტიმულირებელი საშუალებები (ნ-ქოლინომიმეტიკები)

By კერძო ფარმაკოლოგია

პარაგრაფი ლალი დათეშიძის წიგნიდან  ,,კერძო ფარმაკოლოგია და კლინიკური ფარმაცია” ამ ჯგუფის სამკურნალო საშუალებები ურთიერთქმედებენ ვეგეტატიურ განგლიებში (სიმპათიკურში და პარასიმპათიკურში) და განგლიონარული ქსოვილის ეგრეთ წოდებულ ანალოგებში (სინოკაროტიდული ზონა და თირკმელზედა ჯირკვლის ტვინოვანი ნივთიერება) განლაგებულ ნ-ქოლინორეცეპტორებთან. გარდა ამისა, მათ აქვთ უნარი აღაგზნონ ცენტრალურ ნერვულ სისტემაში არსებული ნ-ქოლინორეცეპტორები. ამ ჯგუფის სამკურნალო საშუალებების ძირითადი ეფექტები მდგომარეობს სუნთქვის ცენტრის რეფლექტორულ

Read More

მ-ქოლინო რეცეპტორების მასტიმულირებელი საშუალებები (მ-ქოლინომიმეტიკები)

By კერძო ფარმაკოლოგია

პარაგრაფი ლალი დათეშიძის წიგნიდან  ,,კერძო ფარმაკოლოგია და კლინიკური ფარმაცია” ამ ჯგუფის პრეპარატები ავლენენ პარასიმპათიკური ნერვული სისტემის მედიატორის – აცეტილქოლინის ეფექტებს, რაც განპირობებულია მათი ურთიერთქმედებით მ-ქოლინორეცეპტორებთან. მ-ქოლინორეცეპტორები ლოკალიზებულია ყველა ორგანოში, რომლებიც პარასიმპათიკურ ინერვაციას იღებენ პოსტგანგლიური პარასიმპათიკური ბოჭკოების დაბოლოებებში. მ-ქოლინორეცეპტორები არაერთგვაროვანნი არიან. ცენტრალური ნერვული სისტემის მ1-ქოლინორეცეპტორებთან ურთიერთქმედებას მოსდევს აგზნება, ხოლო კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ინტრამურალური (კედლისშიდა) პარასიმპათიკური წნულის მ1-რეცეპტორებთან

Read More

ქოლინომიმეტური ნივთიერებები

By კერძო ფარმაკოლოგია

პარაგრაფი ლალი დათეშიძის წიგნიდან  ,,კერძო ფარმაკოლოგია და კლინიკური ფარმაცია” ქოლინომიმეტური ნივთიერებები (ქოლინ + ბერძ. mimetikos მიმგვანების უნარის მქონე, ამსახველი; სინ.: ქოლინოპოზიტიური ნივთიერებები, ქოლინომიმეტიკები) _ ნივთიერებები, რომელთა მოქმედება განაპირობებს ქოლინერგული ნერვების ან აცეტილქოლინის მედიატორის აგზნების ეფექტის განვითარებას. მ- და ნ-ქოლინორეცეპტორებზე მოქმედების მიხედვით, ქოლინომიმეტური ნივთიერებები იყოფიან სამ ჯგუფად: მ-ქოლინომიმეტური ნივთიერებები (მ-ქოლინომიმეტიკები) _ მუსკარინი, პილოკარპინი, აცეკლიდინი, ალექოლინი და

Read More