ჟურნალი ,,კავკასიის სამედიცინო მაცნე”
თ. ჩიგოგიძე, კ. თევზაძე, ლ. მანაგაძე.
უროლოგიის ეროვნული ცენტრი, თბილისი
შესავალი: თანამედროვე უროლოგიაში შარდკენჭოვანი დაავადებების მკურნალობაში ღია ოპერაციული ჩარევები თითქმის სრულად შეცვალა დისტანციურმა ლითოტრიპსიამ, პერკუტანულმა ლითოლაპაქსიამ, ურეტერორენოსკოპიამ, ტრანსურეთრულმა ოპტიკურმა ლითოტრიპსიამ და სხვა მინიმალურად ინვაზიურმა მეთოდებმა.
U ურეტერორენოსკოპია შარდსაწვეთის და თირკმლის დაავადებების მკურნალობის მეთოდია, რომელშიც გამიოყენება მცირე ზომის დრეკადი და რიგიდული ინსტრუმენტები. იმისათვის, რომ ურეტერორენოსკოპია წარმატებული იყოს, აუცილებელია ეს პროცედურა გაკეთდეს მთელი რიგი პირობების დაცვით, რომელთა შორისაა: შარდსაწვეთის და თირკმლის ანატომიისა და კონკრეტული თავისებურებების, კონკრემენტის ზომის, ფორმისა და მდებარეობის, აგრეთვე მისი შემადგენლობის გათვალისწინება.
P პირველი ურეტეროსკოპიური პროცედურა გაუკეთა Hუგჰ Hამპტონ Yოუნგ–მა 1912 წ ცისტოსკოპით 2 თვის ბავშვს, რომელსაც ურეთრის სარქვლების გამო მასიური დილატაციები ჰქონდა ორივე თირკმელში. Dდრეკადი ინსტრუმენტებით პირველი ურეტეროსკოპია გააკეთა Mარსჰალლ–მა 1964 წ. შემდეგ თაკაგი-მ და Bუსჰ- მა 1970 წ.
სხვადასხვა წყაროებზე დაყრდნობით ყველა კონკრემენტების 53-80% სპონტანურად გამოძევდება. 5 მმ-ზე მცირე ზომის კენჭების თითქმის 100% გამოძევება ხერხდება კონსერვატული მეთოდებით. უფრო დიდი ზომის კენჭების სამკურნალოდ შეიძლება გამოყენებული იყოს დისტანციური ლითოტრიპსია, ღია ოპერაცია ან ურეტერორენოსკოპია.
სხვადასხვა მონაცემების თანახმად ურეტერორენოსკოპიების დადებითი შედეგი მერყეობს 57-დან 97 % მდე. ლოკალიზაციის მიხედვით 22-60% ზემო, 36-83% შუა და 84-99% ქვემო მესამედებში.
ურეტერორენოსკოპიების დიდი სერია, 346 პროცედურა ჩატარდა მაიოს კლინიკაში, რომელთაგან დადებითი შედეგი ჰქონდა 95% ქვემო და 72% ზემო და შუა მესამედში ლოკალიზებული კენჭების დროს.( Bლუეტე 1988) მხოლოდ 8 პაციენტს 3% დასჭირდა ურეტეროლიტოტომია.
საქართველოში დისტანციური ლითოტრიპსიის ფართოდ დანერგვამდე, ურეტერორენოსკოპია ღია ოპერაციის მთავარი ალტერნატივა იყო. ამჟამად ეს კოსმეტიკური და მცირედ ინვაზიური მეთოდი უმეტესად გამოიყენება ისეთ შემთხვევებში, როდესაც სხვადასხვა მიზეზების გამო შეუძლებელია ლითოტრიპსიის წარმოება, უშედეგო ან ნაწილობრივად (ე. წ. შტაინსტრასსე) ეფექტური ლითოტრიპსიების შემდეგ.
Mმასალა და მეთოდები: 1997 დან 2002 წლამდე ჩვენს კლინიკაში გაკეთდა 104 ურეტერორენოსკოპია. Aავადმყოფების ასაკი იყო 17-72 წელი. Mმათ შორის 61 იყო ქალი 43 მამაკაცი. Kკენჭების ზომა 7-24 მმ. 80 შემთხვევაში კენჭი მდებარეობდა ქვემო მესამედში, 24-ში შუა მესამედში. 6 შემთხვევაში კონკრემენტი მდებარეობდა ბილატერალურად. Yყველა შემთხვევაში ოპერაციას წინ უსწრებდა უშედეგო კონსევატიული მკურნალობა. ასევე ყველა შემთხვევაში ულტრასონოგრაფიული ან რენტგენოკონტრასტული გამოკვლევის შედეგად დადგენილი იყო მენჯ-ფიალათა სისტემის სხვადასხვა ზომის დილატაცია. 91 ავადმყოფი კლინიკაში შემოვიდა თირკმლის ჭვალით, 13 შემთხვევაში დაავადება მიმდინარეობდა უსიმპტომოდ. Mმანიპულაცია ტარდებოდა პერიდურალური ანესთეზიის ქვეშ “KAღL შთOღძ” ის 8.5, 10, 12 ჩჰ ზომის რიგიდული რენოსკოპით. კენჭების ამოღება ხდებოდა დორნიეს კალათის, ცეისის მარყუჟის ან სხვადასხვა ზომის მაშების საშუალებით. დიდი კენჭების სამტვრევად ვიყენებდით “KARL STORZ” ის ბალისტიკურ ლითოტრიპტორს “CALCUSPLIT”.
შედეგები: კენჭების მოცილება მოხერხდა 90 შემთხვევაში (86,5%). ამოღებული კენჭის მაქსიმალური ზომა იყო 16 მმ. 24 მმ-იანი კენჭის დაშლა მოხერხდა “CALCUSPLIT”–ის საშუალებით. 51 შემთხვევაში კენჭი ამოღებული იქნა დორნიეს კალათის, 30-მაშების, 7-ცეისის მარყუჟის საშუალებით. ორ შემთხვევაში უშედეგო მანიპულაციის შემდეგ კენჭის გამოძევება მოხდა შარდსაწვეთის ბუჟირების შედეგად. შედეგებზე გავლენას ახდენდა კენჭის ლოკალიზაცია. შარდსაწვეთის ქვემო მესამედში მდებარე კონკრემენტების ექსტრაქცია მოხერხდა 90%-ში, ხოლო ილიაკების ზემოთ მდებარე კენჭების დროს 75%-ში. ექვსივე ბილატერალურ შემთხვევაში კენჭების ექსტრაქცია მოხერხდა ერთდროულად ორივე მხარეს. შარდსაწვეთის პერფორაცია დაფიქსირდა 4 (3,8%) შემთხვევაში და ავადმყოფებს დასჭირდათ მხოლოდ შარდსაწვეთის სტენტირება. ერთ ავადმყოფს მანიპულაციის შემდეგ ჩამოუყალიბდა სეპტიური მდგომარეობა. მანიპულაციის ხანგრძლივობა იყო 25-90 წთ. იმ ავადმყოფებს, რომელთანაც შედეგი ვერ იქნა მიღწეული, გაუკეთდათ ურეტეროლითიტომია. წარმატებული გაურთულებელი ოპერაციების შემდეგ ავადმყოფები კლინიკიდან იწერებოდნენ II-III დღეს.
დასკვნა: ურეტერორენოსკოპია შ/ს ქვემო და შუა მესამედის კენჭების მკურნალობის ნაკლებად ინვაზიური, შედარებით მარტივი კოსმეტიკური მეთოდია. მისი გამოყენება ამცირებს გართულებებს, ავადმყოფის მიერ კლინიკაში გატარებულ დროს და ფსიქოლოგიურად უფრო მისაღებია პაციენტისათვის.
ლიტერატურა:
Benjamin JC, Donaldson PJ, Hill JT: Ureteric perforation after ureteroskopy-conservative
Management. Urology 1987
Blute ML, Segura JW, Patterson DE: Ureteroscopy. J Urol 1998
Huffman JL: Early experience with the 8.5 F compact ureteroscope. Surg Endosc 1999
Hofbauer J, Hobarth K, Marberger M: Lithoclast: new and inexpensive mode of intracorporeal
lithotripsy. J. Endourology 1992
Удаление мочеточниковых камней посредством уретерореноскопии.
Т.Чигогидзе, К.Тевзадзе, Л.Манагадзе.
Национальный центр урологии
Тбилиси, Грузия
Исходя из нашего опыта, уретерореноскопию следует использовать для удаления камней размером до 2 см, локализованных в нижней и средней третях мочеточника. Эта операция менее инвазивна по сравнению с традиционной уретеролитотомией. Удаление мочеточниковых камней с использованием данного эндоскопического метода позволяет снизить частоту послеоперационных осложнений и значительно сокращает количество койко-дней, проведённых в стационаре, а также психологически более приемлем для пациентов.