ორგანოთა პათოლოგიები, კვლევის მეთოდები
სიმსივნეები. წვრილი ნაწლავის სიმსივნეები ძალიან იშვიათად გვხვდება; უხშირესად ისინი ლოკალიზებულნი არიან თეძოს ნაწლავის დისტალურ ნაწილში, ზოგჯერ მრავლობითი დაზიანებების სახით. აგებულების მიხედვით წვრილი ნაწლავის კეთილთვისებიანი სიმსივნეები იყოფიან ეპითელურ (ადენომები) და არაეპითელურ სიმსივნეებად. მათ შორის უხშირესად გვხვდება ადენომები და ლეიომიომები, შედარებით იშვიათად ჰემანგიომები, ლიპომები, ფიბრომები, ნეიროფიბრომები, ლიმფანგიომები. მაკროსკოპულად ადენომებს გააჩნიათ პოლიპების ფორმა; არაეპითელური სიმსივნეები ლოკალიზებულნი არიან ინტრამურულად ან სუბსეროზულად და გააჩნიათ კვანძოვანი შენება. ადრეულ სტადიებზე წვრილი ნაწლავის კეთილთვისებიანი სიმსივნეები კლინიკურად არ ვლინდებიან. სიმსივნის ზრდის პარალელურად შეიძლება განვითარდეს ნაწლავთა ნაწილობრივი ან სრული გაუვალობა, ხოლო დაწყლულების შემთხვევაში – ინტესტინალური სისხლდენა. წვრილი ნაწლავის ადენომატოზური პოლიპები მიდრეკილნი არიან მალიგნიზაციისკენ. დიაგნოზის დასმა ხდება რენტგენოლოგიური ან ენდოსკოპიური გამოკვლევების საფუძველზე. მკურნალობა ოპერაციულია და მოიცავს ნაწლავის დაზიანებული სეგმენტის მოცილებას. წვრილი ნაწლავის სიმსივნეებიდან განსაკუთრებული ადგილი უკავია კარცინოიდს, რომელსაც შეიძლება გააჩნდეს როგორც კეთილთვისებიანი, ასევე ავთვისებიანი მიმდინარეობა.
წვრილი ნაწლავის ავთვისებიანი სიმსივნეები, კეთილთვისებიან ახალწარმონაქმნებთან შედარებით, ხშირი პათოლოგიაა და უპირატესად გვხვდება მამაკაცებში. ზოგიერთი ავტორის მონაცემით წვრილი ნაწლავის კიბო შეადგენს კუჭ–ნაწლავის ტრაქტის ყველა ავთვისებიანი სიმსივნის დაახლოებით 0,5%–ს. ჰისტოლოგიურად ყველაზე ხშირი ვარიანტია ადენოკარცინომა. მეტასტაზირება უპირატესად ხორციელდება ლიმფოგენური გზით (ჯორჯლის და რეტროპერიტონეალური სივრცის ლიმფურ კვანძებში). მეტასტაზებმა შეიძლება შეიძლება მიაღწიონ ზომებს, რომლებიც რამდენჯერმე აღემატება პირველადი სიმსივნის ზომებს. ჰემატოგენური გზით მეტასტაზირება ხორციელდება ღვიძლში, ფილტვებში და სხვა ორგანოებში. სარკომებს შორის უხშირესად გვხვდება ლეიომიოსარკომები და ჰემატოსარკომები, იშვიათად ნეირო–, ანგიო–, ფიბროსარკომები და სხ. ლეიომიოსარკომები ჩვეულებრივ ვლინდებიან ზრდასრულ ასაკში; გააჩნიათ კვანძის ფორმა, შეიძლება განიცადონ დანეკროზება, მეტასტაზირებენ ჰემატოგენური გზით ღვიძლში, ფილტვებში და სხვა ორგანოებში, მიდრეკილნი არიან რეციდივირებისკენ. ჰემატოსარკომები (ლიმფოსარკომები, რეტიკულოსარკომები), როგორც წესი, გვხვდებიან შედარებით ახალგაზრდა ასაკში. წვრილი ნაწლავის სხვა სიმსივნეებისგან განსხვავებით, უხშირესად ლოკალიზებულნი არიან წვრილი ნაწლავის პროქსიმალურ ნაწილში. დაახლოებით ავადმყოფთა ¼–ში აღინიშნება ერთდროულად წვრილი ნაწლავის რამდენიმე ნაწილის დაზიანება.
საწყის სტადიებში წვრილი ნაწლავის ავთვისებიანი სიმსივნეები, ჩვეულებრივ, მიმდინარეობენ უსიმპტომოდ. შესაძლებელია გამოვლინდეს დისკომფორტის შეგრძნება, ტკივილი მუცლის არეში. სიმსივნის ზრდის პარალელურად ყალიბდება ნაწლავთა ნაწილობრივი ან სრული გაუვალობის კლინიკური ნიშნები, ხოლო სიმსივნის დაწყლულების შემთხვევაში – ნაწლავური სისხლდენის ნიშნები, პერფორაციის დროს – პერიტონიტი.
დიაგნოზის დასმა ხდება კლინიკური სურათის და ინსტრუმენტული გამოკვლევების საფუძველზე, რომელთა შორისაც წამყვანი ადგილი უკავია ზონდისმიერი ენტეროგრაფიის მეთოდით რენტგენოლოგიურ გამოკვლევას. დიდი მნიშვნელობა ენიჭება აგრეთვე ეზოფაგოგასტროდუოდენოფიბროსკოპიას. დიაგნოზის და სიმსივნის ლოკალიზაციის დაზუსტების მიზნით გამოიყენება ირიგოსკოპია, ექსკრეტორული უროგრაფია, მუცლის ღრუს და რეტროპერიტონეალური სივრცის ულტრაბგერითი გამოკვლევა, კომპიუტერული ტომოგრაფია. დიაგნოზის ვერიფიკაცია ხორციელდება მხოლოდ ბიოფსიური ან ოპერაციული მასალის ჰისტოლოგიური გამოკვლევის შემდეგ.
მკურნალობის ერთადერთ რადიკალურ მეთოდს წარმოადგენს ოპერაციული ჩარევა: ნაწლავის დაზიანებული ნაწილის ფართო რეზექცია ჯორჯლის რეგიონალური ლიმფური კვანძების აუცილებელი მოცილებით. არაოპერაბელურ შემთხვევებში ნაწლავთა გაუვალობის ლიკვიდაციის მიზნით გამოიყენება პალიატიური ოპერაციული ჩარევა – გასტროენტეროანასტომოზის, ენტეროენტეროანასტომოზის ან ილეოტრანსვერზოანასტომოზის ფორმირება. ჰემატოსარკომების შემთხვევაში ტარდება სხივური თერაპია და ქიმიოთერაპია. წვრილი ნაწლავის კიბოს და ლეიომიომის დროს სხივური თერაპია და ქიმიოთერაპია არაეფექტურია. პროგნოზი სერიოზულია; ავადმყოფთა სიცოცხლის 5–წლიანი გახანგრძლივების მაჩვენებელი შეადგენს დაახლოებით 27,6%.
მსხვილი ნაწლავის სიმსივნეები არიან კეთილთვისებიანი და ავთვისებიანი. კეთილთვისებიანი არაეპითელური სიმსივნეები იშვიათად გვხვდება, მათ გააჩნიათ ლიპომების, ლეიომიომების, ფიბრომების, ნეიროფიბრომების, ანგიომების, ლიმფანგიომების აგებულება. ლოკალიზებულნი არიან ინტრამურულად, სუბსეროზულად, ადრეულ სტადიებში მიმდინარეობენ უსიმპტომოდ, ახასიათებთ ნელი ზრდა; მოგვიანებით სტადიებში ნაწლავის სანათურის ობტურაციის შედეგად იწვევენ ნაწლავთა გაუვალობის განვითარებას. სიმსივნის დაწყლულების შემთხვევაში ყალიბდება ნაწლავური სისხლდენის კლინიკური სურათი.
კეთილთვისებიანი ეპითელური სიმსივნეები წარმოიქმნებიან ჯირკვლოვანი ეპითელიუმიდან და, არც თუ იშიათად, გააჩნიათ პოლიპების შესახედაობა. პოლიპები განლაგებულნი არიან ფართო ფუძეზე ან ფეხზე, მათი ზომა მერყეობს ოდნავ შესამჩნევი შემაღლებიდან 3–4 სმ და მეტი დიამეტრამდე, არიან ერთეულები ან მრავლობითი, უხშირესად ლოკალიზებულნი არიან განივი კოლინჯის მარცხენა ნახევარში. აგრეთვე ვხვდება დიფუზური პოლიპოზი, რომელსაც ზოგჯერ გააჩნია მემკვიდრეობითი ხასიათი (იუვენილური დიფუზური პოლიპოზი, პეიტც–ეგერსის სინდრომი და სხ.). ჰისტოლოგიური შენების მიხედვით გამოყოფენ ჰიპერპლაზიურ, ადენომატოზურ პოლიპებს, პაპილარულ (ხაოებიან) ადენომებს და შერეულ სიმსივნეებს.
პოლიპები შესაძლებელია მიმდინარეობდნენ უსიმპტომოდ. ზოგჯერ განავალში ვლინდება სისხლი და ლორწო, აღინიშნება შეკრულობა ან დიარეა, ზოგჯერ მათი მონაცვლეობა, ტკივილები მუცლის არეში, დიფუზური პოლიპოზის დროს – საერთო სისუსტე და წონაში დაკლება. პოლიპებს გააჩნიათ მალიგნიზაციისკენ მიდრეკილება. რაც უფრო დიდი ზომისაა სიმსივნე, მის უფრო დიდია მისი მალიგნიზაციის ალბათობა. ამ მხრივ განსაკუთრებული ადგილი უკავია პაპილარულ ადენომებს, რომელთა მალიგნიზაციის ინდექსი შეადგენს 90%. მაკროსკოპულად მათ გააჩნიათ რბილი კონსისტენციის, წვრილწილაკოვანი წარმონაქმნების სახე, რომლებიც იზრდებიან ეგზოფიტურად და განფენილნი არიან ნაწლავის კედელზე; ხასიათდებიან ჭარბი რაოდენობით ლორწოს გამოყოფით. მსხვილი ნაწლავის პოლიპების დიაგნოსტიკის ძირითად მეთოდებს წარმოადგენენ ირიგოსკოპია და კოლონოსკოპია ბიოფსიით.
მსხვილი ნაწლავის ყველა სახის პოლიპი საჭიროებს მოცილებას. ფეხზე მყოფი მცირე ზომის პოლიპების შემთხვევაში შესაძლებელია გაკეთდეს ენდოსკოპიური პოლიპექტომია. ფართო ფუძეზე პოლიპების მოცილება ხდება ლაპარატომიით ნაწლავის კედლის გაკვეთის გზით. იმ შემთხვევებში, როდესაც პოლიპის მოცილება შეუძლებელია, ნაჩვენებია კოლინჯის სეგმენტის რეზექცია. დიფუზური პოლიპოზის შემთხვევაში კეთდება მოცულობითი ოპერაციები: მარცხენამხრივი და მარჯვენამხრივი ჰემიკოლექტომია, სუბტოტალური და ტოტალური კოლექტომია.
მსხვილი ნაწლავის ეპითელური წარმოშობის ავთვისებიანი სიმსივნეებიდან ყველაზე ხშირად გვხვდება ადენოკარცინომა, შედარებით იშვიათად ბეჭდისებრ–უჯრედოვანი კიბო, ხოლო ძალზედ იშვიათად – ბრტყელუჯრედოვანი კიბო. ავთვისებიანი არაეპითელური სიმსივნეები – სარკომები (უპირატესად ლიმფოსარკომები და ლეიომიოსარკომები) შეადგენენ აღნიშნული ლოკალიზაციის ყველა ავთვისებიანი სიმსივნის მხოლოდ 1–2%. მსხვილი ნაწლავის კიბოთი დაავადების ალბათობა ყველაზე მაღალია ეკონომიკურად განვითარებულ ქვეყნებში, რაც დაკავშირებულია მოსახლეობის კვების თავისებურებასთან (ცხოველური ცხიმების და ცილების ჭარბი მოხმარება და მცენარეული უჯრედისის გამოყენების შემცირება). დაავადება უფრო ხშირია 50 წელს გადაცილებულ პირებში. კიბო უპირატესად ლოკალიზებულია სიგმურ და ბრმა ნაწლავში. მაკროსკოპულად სიმსივნეს შეიძლება გააჩნდეს პოლიპისებური, ლამბაქისებური, წყლულოვან–ინფილტრაციული, დიფუზური (ინფილტრაციული) ფორმა.
ავთვისებიანი ახალწარმონაქმნების საწყისი კლინიკური გამოვლინებები ნაკლებად გამოხატულია, ამიტომაც აუცილებელია დავადგინოთ დაავადების ე.წ. მცირე სიმპტომები (ადვილად დაღლა, ნაწლავური დისკომფორტი, რაც გამოიხატება გულისრევით, ბოყინით, უმადობით, უსიამოვნო შეგრძნებით პირის ღრუში და სხ.). დაავადების გაშლის სტადიაში მსხვილი ნაწლავის მარჯვენა ნახევრის კიბო (ბრმა ნაწლავი და აღმავალი კოლინჯი, კოლინჯის ღვიძლის კუთხე) ხასიათდება ავადმყოფის ზოგადი მდგომარეობის გაუარესებით (საერთო სისუსტე, წონაში დაკლება, ადვილად დაღლა), ჰიპერთერმული რეაქციით, ანემიით, ტკივილით მუცლის არეში, ნაწლავური დისკომფორტით. მსხვილი ნაწლავის მარცხენა ნახევრის (კოლინჯის ელენთის კუთხე, დაღმავალი და სიგმური კოლინჯი) კიბოსთვის დამახასიათებელია ნაწლავური მოშლილობები შეკრულობის ან დიარეის სახით, მუცლის ყურყური და შებერილობა. სიგმოიდური კოლინჯის დისტალურ ნაწილში სიმსივნის ლოკალიზაციის შემთხვევაში აღინიშნება ტენეზმები, ზოგჯერ შესაძლებელია ჩამოყალიბდეს ნაწლავთა ნაწილობრივი ან სრული დაბალი გაუვალობა. განავალში ვლინდება სისხლი (მუქი ფერის განავალი) და ლორწო. პროცესი შეიძლება გართულდეს მუცლის ღრუს აბსცესით ან ფლეგმონით, ნაწლავის კედლის პერფორაციით და პერიტონიტის განვითარებით, მეზობელ ორგანოებში და ქსოვილებში სიმსივნის ჩაზრდით, ნაწლავური სისხლდენებით. მსხვილი ნაწლავის ეპითელური სიმსივნეების მეტასტაზირება ხორციელდება ლიმფოგენური გზით პარაინტესტინალურ და რეტროპერიტონეალურ ლიმფურ კვანძებში, ხოლო ჰემატოგენური გზით ღვიძლში, ფილტვებში და სხვა ორგანოებში. სარკომები უხშირესად მეტასტაზირებენ ჰემატოგენური გზით.
მსხვილი ნაწლავის სიმსივნეების დიაგნოსტიკა ეფუძნება საგულდაგულოდ შეგროვილ ანამნეზს, მუცლის ღრუს დათვალიერების და პალპაციის მონაცემებს. გადამწყვეტი დიაგნოსტიკური მეთოდებია ირიგოსკოპია, კოლონოსკოპია ბიოფსიური მასალის ჰისტოლოგიურ გამოკვლევასთან ერთად. სიგმური ნაწლავის დისტალური ნაწილის სიმსივნეების გამოვლენა შესაძლებელია რექტორომანოსკოპიის მეშვეობით. ფილტვების რენტგენოლოგიური გამოკვლევის, ექსკრეტორული უროგრაფიის, ულტრაბგერითი გამოკვლევის, კომპიუტერული ტომოგრაფიის საშუალებით შესაძლებელია სიმსივნური პროცესის მეტასტაზირების ხარისხის დადგენა. ადრეულ სტადიებზე და პროცესის უსიმპტომოდ მიმდინარეობის დროს სიმსივნეების გამოვლენის მიზნით გამოიყენება ფარულ სისხლდენაზე განავლის გამოკვლევის მეთოდი.
მკურნალობის ერთადერთი რადიკალური მეთოდია ოპერაციული ჩარევა. სიმსივნის ლოკალიზაციიდან გამომდინარე ნაჩვენებია მარცხენამხრივი ან მარჯვენამხრივი ჰემიკოლექტომია ან სიგმური ნაწლავის რეზექცია. განივი კოლინჯის მცირე ზომის სიმსივნეების შემთხვევაში დასაშვებია მისი ნაწილობრივი რეზექცია. ნაწლავის რეზეცირებულ უბანთან ერთად ხდება რეგიონალური ლიმფური კვანძების მოცილებაც. მეზობელ ორგანოებში სიმსივნის ჩაზრდის შემთხვევაში მისი მოცილება ხორციელდება აღნიშნულ ორგანოებთან ერთად ერთიან ბლოკში. არაოპერაბელური სიმსივნეების დროს ხორციელდება შემოვლითი ანასტომოზების (ილეოტრანსვერზოანასტომოზი, ტრანსვერზოსიგმოანასტომოზი და სხ.) და ხელოვნური უკანა ტანის ფორმირება. ქიმიოთერაპია არაეფექტურია. სხივური თერაპია გამოიყენება კომბინირებული მკურნალობის ერთ–ერთ ეტაპად, ჩვეულებრივ, ოპერაციული ჩარევის წინ. პროგნოზი სერიოზულია. ზოგიერთი ავტორის მონაცემით მსხვილი ნაწლავის კიბოს დროს სიცოცხლის 5–წლიანი გახანგრძლივება აღინიშნება შემთხვევათა 69–74%.
ოპერაციები. ნაწლავებზე ოპერაციული ჩარევები შეიძლება იყოს სასწრაფო ჩვენებით და გეგმიური. სასწრაფო ოპერაციები ნაჩვენებია ნაწლავთა ღია და დახურული დაზიანებების, ნაწლავთა გაუვალობის, მისი კედლის პერფორაციის, პერიტონიტის, ნაწლავური სისხლდენის, ნაწლავთა სისხლძარღვების თრომბოზის და ემბოლიის, ფლეგმონის დროს. გეგმიური ოპერაციები კეთდება სიმსივნეების, თორმეტგოჯა ნაწლავის წყლულოვანი დაავადების, დივერტიკულოზის, მსხვილი ნაწლავის თანდაყოლილი გაგანიერების, ნაწიბუროვანი სტენოზების, არასპეციფიკური წყლულოვანი კოლიტის, კრონის დაავადების და სხ. დროს. სასწრაფო ქირურგიულ ჩარევებს, ჩვეულებრივ, წინ უძღვის ინტენსიური (1–2 საათის განმავლობაში) წინასაოპერაციო მომზადება, რომელიც მიმართულია სასიცოცხლო ორგანოების ფუნქციების სტაბილიზაციისკენ (არტერიული წნევის, მოცირკულირე სისხლის რაოდენობის, მჟავა–ტუტოვანი წონასწორობის, სუნთქვის და სხ. აღდგენა). ნაწლავებზე ჩასატარებელი გეგმიური ოპერაციების დროს ოპერაციის დღეს აკრძალულია ავადმყოფის კვება, ხოლო წინა საღამოს და მეორე დილას კეთდება გამწმენდი ოყნები. ოპერაციები კეთდება ზოგადი ანესთეზიით, ჩვეულებრივ ენდოტრაქეალური ნარკოზის ქვეშ მიორელაქსანტების გამოყენებით.
ნაწლავებზე ჩასატარებელი ყველა ოპერაციისთვის გამოიყენება შუა ლაპარატომია, ნაწლავური ფისტულების ფორმირების შემთხვევაში მუცლის კედელზე კეთდება დამატებითი განაკვეთები; აპენდექტომიის შემთხვევაში განაკვეთი კეთდება მარჯვენა თეძოს მიდამოში. ნაწლავებზე ოპერაციების დროს (დეფქტების აღდგენა, ნაწლავთა სხვადასხვა ნაწილების ერთმანეთთან ან სხვა ორგანოებთან შეერთება) გამოიყენება ნაწლავური ნაკერი, რომლის დადებაც ხდება მექანიკურად (საკერავი აპარატის მეშვეობით) ან ხელით. მას საფუძვლად უდევს ნეწლავის კედლის კიდეების ერთმანეთზე მიკერება ისე, რომ სეროზული გარსი ეხებოდეს სეროზულ გარსს. ამ დროს სეროზული გარსების ნაწილების სწრაფი შეწებება აიხსნება ნაკერის გაყოლებაზე ფიბრინის ჩალაგებით. ნაწლავთა გაკერვა ხორციელდება ატრავმული ნემსებით, ხოლო საკერავი მასალის სახით გამოიყენება კეტგუტი, აბრეშუმი, სინთეზური მასალები. ხელით დადებული ნაკერი, ქსოვილების მოჭიდების სიღრმის მიხედვით, შეიძლება იყოს სეროზულ–კუნთოვანი, სერო–სეროზული ან მოიცავდეს ნაწლავის კედლის ყველა შრეს. რიგების რაოდენობის მიხედვით გამოყოფენ ერთ–, ორ–და სამრიგიან ნაკერებს, ხოლო მათი დადების მიხედვით – ცალკეული კვანძოვან ან უწყვეტ ნაკერებს.
მექანიკური ნაკერის დადებისას გამოიყენება ლითონის კავები, რომლებიც უზრუნველყოფენ კარგ ჰერმეტიზაციას და მანიპულაციის შესრულების სისწრაფეს.
ნაწლავებზე კეთდება შემდეგი სახის ოპერაციები: ნაწლავის კედლის დეფექტის გაკერვა, ნაწლავის სანათურის გახსნა, ნაწლავის რეზექცია, ნაწლავური ანასტომოზის, გარეგანი ფისტულის შექმნა. ნაწლავის დაზიანებების, პერფორაციის, დივერტიკულის მოცილების დროს მისი კედლის დეფექტის გაკერვა ხორციელდება ხელით ან მექანიკური აპარატით ნაკერების დადების გზით. თუკი ჭრილობის ხვრელის სიგრძე არ აღემატება ნაწლავის პერიმეტრის ნახევარს მისი გაკერვა ხდება განივი მიმართულებით (ნაწლავის სანათურის სტენოზის თავიდან აცილების მიზნით).
ნაწლავის სანათურის გახსნა (ენტეროტომია, კოლოტომია) კეთდება უცხო სხეულების, კეთილთვისებიანი სიმივნეების მოცილების, სისხლდენის შეჩერების მიზნით. ნაწლავი იხსნება სიგრძივად, ხოლო იკერება განივად, ორრიგიანი ნაკერით.
ნაწლავის რეზექცია (მისი ნაწილის მოცილება) ნაჩვენებია მისი ნეკროზის, სიმსივნეების, განვითარების მანკების და სხ. დროს. აღნიშნული ოპერაციის მოცულობა განსხვავებულია. ასე მაგალითად კიბოს, მსხვილის ნაწლავის გავრცელებული პოლიპოზის, გაუვალობის სხვადასხვა ფორმების (შემოგრეხვა, კვანძების წარმოქმნა, ინვაგინაცია) დროს, რასაც თან სდევს შეუქცევადი ცვლილებები ნაწლავის კედელში, ხორციელდება კოლინჯის ერთი ნახევრის მოცილება (ჰემიკოლექტომია), ხოლო არასპეციფიკური წყლულოვანი კოლიტის, კრონის დაავადების, ნაწლავთა დაზიანებების და სხვა პათოლოგიების დროს შესაძლებელია მოხდეს მთლიანად კოლინჯის მოცილება (კოლექტომია).
ოპერაციის დროს ხდება რეზექციის საზღვრების განსაზღვრა, ნაწლავის მკვებავი სისხლძარღვების გადაკვანძვა ისე, რომ შენარჩუნებული იქნას ჯორჯალში არსებული არტერიული არკადები. ამის შემდეგ ხორციელდება ნაწლავის გამოყოფა და გადაკვეთა. დარჩენილი ნაწლავი გამოაქვთ მუცლის წინა კედელზე ან ქმნიან ნაწლავურ ანასტომოზს. ჯორჯლის ხვრელი, მასში ნაწლავის მარყუჟების ჩაჭედვის თავიდან აცილების მიზნით, იკერება ცალკეული ნაკერებით. ზოგიერთ შემთხვევაში (ნაწლავის ჭრილობის, პოლიპის ან დივერტიკულის მოცილება) ხორციელდება ნაწლავის კედლის სოლისებური რეზექცია, რომლის დროსაც ჯორჯლის სისხლძარღვები არ იკვეთება, ხოლო ნაწლავური დეფექტი იკერება ნაწლავთან მიმართებაში განივი მიმართულებით, როგორც წესი, ნაწლავის ორრიგიანი ნაკერით.
ნაწლავური ანასტომოზის ფორმირება ხდება მისი რეზექციის შემდეგ ნაწლავური შიგთავსის პასაჟის აღდგენის მიზნით. არაროპერაბელური სიმსივნეების შემთხვევაში გამოიყენება შემოვლითი ანასტომოზი. ნაწლავური ანასტომოზების ფორმირება ხდება წვრილი და მსხვილი ნაწლავის ნაწილებს, წვრილ და მსხვილ ნაწლავს, ნაწლავსა და სხვა ორგანოებს (კუჭი, ნაღვლის სადინრები, შარდსაწვეთი) შორის. ფორმირების მეთოდებია: ”ბოლო–ბოლოში”, ”ბოლო–გვერდში”, ”გვერდი–გვერდში”.
წვრილ ნაწლავზე გარეგანი ფისტულის ფორმირება (ენტეროსტომია) ხორციელდება ავადმყოფისთვის საკვები ნივთიერებების შეყვანის მიზნით (მაგ., კუჭის პილორული ნაწილის არაროპერაბელური სიმსივნის, თორმეტგოჯა ნაწლავის უფუნქციო ტაკვის, საყლაპავის და კუჭის ქიმიური დამწვრობების, მძიმედ მიმდინარე პანკრეატიტის დროს). ენტეროსტომია კეთდება პერიტონიტის დროსაც, აგრეთვე კოლექტომიის შემდეგ. პათოლოგიის სახის მიხედვით ენეტეროსტომის ფორმირება ხდება წვრილი ნაწლავის ზედა, შუა ან ქვედა ნაწილზე. ის შეიძლება იყოს დროებითი ან მუდმივი. გამოიყენება კედლისმიერი, ერთლულიანი (მხოლოდ მომტანი მარყუჟის გამოტანა) ან ორლულიანი (ნაწლავის მომტანი და წამღები მარყუჟების გამოტანა) ენტეროსტომია სხვადასხვა მოდიფიკაციით.
კოლინჯზე გარეგანი ფისტულის ფორმირება (კოლოსტომია) კეთდება სიმსივნით, მსხვილი ნაწლავის ნეკროზით განპირობებული ნაწლავთა გაუვალობის, სწორი ნაწლავის ტრავმების დროს დეკომპრესიის შექმნის მიზნით, მსხვილი ნაწლავის ანასტომოზის შეხორცებისთვის არახელსაყრელი პირობების არსებობის შემთხვევაში. კოლოსტომა შეიძლება შეიქმნას კოლინჯის ნებისმიერ ნაწილზე. კოლინჯის მარცხენა ნაწილებზე ფორმირებულ კოლოსტომას ეწოდება ხელოვნური უკანა ტანი (anus praeternaturalis). კოლოსტომები არიან კედლისმიერი, ერთლულიანი ან ორლულიანი.
პოსტი წარმოადგენს, ლალი დათეშიძისა და არჩილ შენგელიას სამედიცინო ენციკლოპედიის ნაწილს. საავტორო უფლებები დაცულია.
-
- გაფრთხილება
- წყაროები: 1. დათეშიძე ლალი, შენგელია არჩილ, შენგელია ვასილ. “ქართული სამედიცინო ენციკლოპედია”. თბილისი, 2005. “ტექინფორმის” დეპონენტი N: 1247. თეიმურაზ ჩიგოგიძის რედაქციით. 2. დათეშიძე ლალი, შენგელია არჩილ, შენგელია ვასილ; “ქართული სამედიცინო ენციკლოპედია”. მეორე დეპო-გამოცემა. ჟურნალი “ექსპერიმენტული და კლინიკური მედიცინა”. N: 28. 2006. დეპონენტი პროფესორ თეიმურაზ ჩიგოგიძის საერთო რედაქციით.
.