საკვერცხე – ორგანოთა პათოლოგიები, კვლევის მეთოდები (3)

By ორგანოთა პათოლოგიები

ორგანოთა პათოლოგიები, კვლევის მეთოდები

დასაწყისი >>>

სიმსივნეები. საკვერცხეების სიმსივნეთა უმეტესობა არის ეპითელური. სხვა სიმსივნეებთან შედარებით უფრო ხშირად გვხვდება ჰერმინოგენული და სასქესო ჭიმის სტრომის სიმსივნეები, რომელთაც გააჩნიათ ჰორმონული აქტივობა. არც თუ იშვიათად, საკვერცხეებში ვითარდება მეტასტაზური სიმსივნეები.
ეპითელური სიმსივნეები
კეთილთვისებიანი ეპითელურ სიმსივნეები – საკვერცხეების ყველაზე გავრცელებული სიმსივნეებია. განსაკუთრებით ხშირია სეროზული და მუცინური ეპითელური სიმსივნეები, რომელთაც კლინიკურ პრაქტიკაში ეწოდებათ კისტომები. მორფოლოგიურად განასხვავებენ გლუვკედლიან და პაპილარულ კისტომებს. გლუვკედლიანი სეროზული კისტომა (სეროზული ცისტადენომა, ცილიოეპითელური კისტომა) წარმოადგენს სფერულ, ერთ– ან მრავალსაკნიან წარმონაქმნს თხელი კედლებით, რომელიც შეიცავს ღია ფერის სითხეს და შიგნიდან გამოფენილია მოციმციმე ეპითელიუმით. როგორც წესი, სიმსივნე ცალმხრივია, არც თუ დიდი ზომის, თუმცა შეიძლება შეგვხდეს სიმსივნეები, რომელთა წონა აღწევს რამდენიმე კილოგრამს.
პაპილარული სეროზული კისტომა (პაპილარული სეროზული ცისტადენომა) გლუვკედლიანი კისტომისგან განსხვავდება დვრილისებრი წანაზარდების არსებობით შიგნითა, ზოგჯერ კი გარეთა ზედაპირზე. არც თუ იშვიათად, ზიანდება ორივე საკვერცხე, ვითარდება შეხორცებები მეზობელ ორგანოებთან, ასციტი. სეროზული კისტომები უხშირესად ვითარდებიან პრე– და პოსტმენოპაუზაში.
მუცინურმა კისტომებმა თავიანთი დასახელება მიიღეს ლორწოს მსგავსი შიგთავსის არსებობის გამო. სიმსივნეები, როგორც წესი, მრავალსაკნიანია, გააჩნიათ წილაკოვანი ზედაპირი ცალკეული ამობურცული საკნების გამო, შესაძლოა მიაღწიონ დიდ ზომებს. პაპილარული მუცინური სიმსივნეების შემთხვევაში, როდესაც მათ ზედაპირზე აღინიშნება დვრილისებრი წანაზადები, შეიძლება ჩამოყალიბდეს ასციტი. მუცინური კისტომები ჩვეულებრივ გვხვდება 40–60 წლის ასაკში, ხოლო პაპილარული სიმსივნეები – პოსტმენოპაუზაში.
ბრენერის სიმსივნე შედგება საკვერცხეების შემაერთებელი ქსოვილისგან და მასში არსებული ეპითელური უჯრედების სხვადასხვა ფორმის უბნებისგან. როგორც წესი, ვითარდება პრე– და პოსტმენოპაუზაში. ეპითელური კეთილთვისებიანი სიმსივნეების სხვა ფორმები – ენდომეტრიოიდული (მორფოლოგიურად ენდომეტრიუმის სიმსივნეების მსგავსია), ღიაუჯრედოვანი (რომელთა შემადგენლობაშიც შედის ღია ფერის, გლიკოგენის შემცველი უჯრედები) და შერეული – გვხვდება ძალიან იშვიათად.
კეთილთვისებიანი ეპითელური სიმსივნეების კლინიკური გამოვლინებები ძირითადად დაკავშირებულია სიმსივნის სიდიდეზე და მდებარეობაზე. არც თუ დიდი ზომის სიმსივნეებიც კი იწვევენ სიმძიმის შეგრძნებას და ტკივილს მუცლის ქვემოთ. შარდის ბუშტზე და ნაწლავებზე ზეწოლის შემთხვევაში ირღვევა შარდვა და დეფეკაცია. ზოგიერთი სიმსივნისთვის დამახასიათებელი ასციტის განვითარებაც.
ყველაზე ხშირი გართულებაა საკვერცხეების სიმსივნის ფეხის გადაგრეხა. სიმსივნის ფეხს წარმოქმნიან გაჭიმული იოგები (საკიდი იოგი, საკვერცხის საკუთარი იოგი, საშვილოსნოს განიერი იოგის უკანა ფურცლის ნაწილი), რომლებშიც გადიან საკვერცხის არტერია და ვენა, რომელიც აერთებს მას საშვილოსნოს არტერიასთან, ლიმფური სადინრები და ნერვები; არც თუ იშვიათად სიმსივნის ფეხის შემადგენლობაში შედის საშვილოსნოს მილი. საკვერცხის სიმსივნის ფეხის გადაგრეხა ხდება მკვეთრი მოძრაობების, სხეულის მდებარეობის ცვლილებების, ფიზიკური დაძაბვისას, ხშირად ორსულობის და მშობიარობის შემდგომ პერიოდში. გადაგრეხა შეიძლება იყოს სრული და არასრული. სრული გადაგრეხის დროს მკვეთრად ირღვევა სისხლის მიმოქცევა სიმსივნეში, ვითარდება სისხლჩაქცევები და ნეკროზები, რასაც თან სდევს მწვავე მუცლის სიმპტომების გაჩენა: უეცრად განვითარებული მკვეთრი ტკივილი მუცლის არეში, გულისრევა, ღებინება, მუცლის წინა კედლის კუნთების დაჭიმულობა, სხეულის ტემპერატურის მომატება, სიფერმკრთალე, ცივი ოფლი, ტაქიკარდია. სიმსივნე მატულობს ზომაში, შესაძლებელია მოხდეს მისი გასკდომა და ინფიცირება პერიტონიტის განვითარებით. სიმსივნის ფეხის ნაწილობრივი შემოგრეხა მიმდინარეობს ნაკლებად გამოხატული სიმპტომებით, რომელთა ინტენსივობაც დამოკიდებულია სისხლმომარაგების დარღვევის შედეგად სიმსივნეში განვითარებული ცვლილებების ხარისხზე. პერიფოკალურმა ანთებამ შესაძლოა გამოიწვიოს სიმსივნის შერწყმა გარშემო ქსოვილებთან და ორგანოებთან.
სიმსივნის კაფსულის გასკდომა იშვიათად ვლინდება, ზოგჯერ ის ვითარდება ტრავმის, უხეში გინეკოლოგიური გამოკვლევის შედეგად. საკვერცხეების სიმსივნის კაფსულის გასკდომის სიმპტომებია ტკივილების უეცარი გაჩენა მუცლის არეში, შოკის განვითარება, რაც განპირობებულია შინაგანი სისხლდენით.
ყველაზე ხშირად მალიგნიზაციას განიცდიან სეროზული პაპილარული კისტომები, იშვიათად მუცინური პაპილარული კისტომები.
საკვერცხის სიმსივნის დიაგნოზის დადგენა ხორციელდება გინეკოლოგიური, ულტრაბგერითი, და ჰისტოლოგიური გამოკვლევების მონაცემების საფუძველზე. გინეკოლოგიური გამოკვლევით დგინდება გადიდებული საკვერცხე. დიაგნოსტიკაში, განსაკუთრებით მცირე ზომის სიმსივნეების შემთხვევებში, ძალიან გვეხმარება ულტრაბგერითი გამოკვლევა, რომელიც საშუალებას იძლევა დადგინდეს სიმსივნის ზომები, კაფსულის სისქე, საკნების და პაპილარული წანაზადების არსებობა. სიმსივნის კეთილთვისებიანობის საბოლოო დადასტურება ხდება ბიოფსიის შედეგებით. დიაგნოსტიკურ ცენტრებში, საკვერცხის ავთვისებიანი და კეთილთვისებიანი სიმსივნეების დიფერენციალური დიაგნოსტიკის მიზნით გამოიყენება სპეციალური გამოკვლევები.
საკვერცხეების კეთილთვისებიანი ეპითელური სიმსივნეების მკურნალობა ოპერაციულია, რამეთუ სიმსივნის ზომების მიუხედავად, არსებობს მალიგნიზაციის საშიშროება. ოპერაციის პერიოდში ხდება სიმსივნური ქსოვილის სწრაფი ჰისტოლოგიური გამოკვლევა. სეროზული გლუვკედლიანი კისტომის შემთხვევაში ოპერაციის მოცულობა დამოკიდებულია ავადმყოფის ასაკზე: ახალგაზრდა ქალებში დასაშვებია სიმსივნის ამოკვეთა საკვერცხის ჯანმრთელი ქსოვილის დატოვებით, პოსტმენოპაუზის პერიოდში აუცილებელია ლანგისტერექტომია – საშვილოსნოს და მისი დანამატების მოცილება. სეროზული პაპილარული კისტომების, მუცინური კისტომების და ბრენერის სიმსივნის შემთხვევებში, რეპროდუქციული ასაკის ქალებში ხდება დაზიანებული საკვერცხის მოცილება, პოსტმენოპაუზაში კი აცილებენ საშვილოსნოს და მის დანამატებს. საკვერცხის სიმსივნის ფეხის გადაგრეხის ან სიმსივნის კაფსულის გასკდომის შემთხვევაში ტარდება სასწრაფო ოპერაცია.
პროგნოზი დამოკიდებულია სიმსივნის ჰისტოლოგიური გამოკვლევის შედეგებზე, დროული ოპერაციული მკურნალობის პირობებში იგი კეთილსაიმედოა. საკვერცხის სეროზული პაპილარული კისტომის გამო ნაოპერაციები ქალები უნდა იმყოფებოდნენ გინეკოლოგის მუდმივი მეთვალყურეობის ქვეშ.
ავთვისებიანი ეპითელური სიმსივნეები (კიბო). ჩრდილოეთ ამერიკის და ევროპის ეკონომიკურად განვითარებულ ქვეყნებში საკვერცხეების კიბოთი ავადობის მაჩვენებელს უკავია მეორე ადგილი ქალის სასქესო ორგანოების ავთვისებიანი სიმსივნეებით ავადობის სტრუქტურაში, ხოლო სიკვდილიანობის მაჩვენებელი ამ დროს უფრო მაღალია, ვიდრე ერთად აღებული საშვილოსნოს სხეულის და ყელის კიბოს შემთხვევებში. საკვერცხის კიბო უხშირესად უვითარდებათ 40–50 წლის ასაკის ქალებს.
საკვერცხის კიბოს პათოგენეზი ბოლომდე შესწავლილი არ არის, თუმცა მრავალრიცხვოვანი ექსპერიმენტული, ეპიდემიოლოგიური, კლინიკური და ენდოკრინოლოგიური კვლევების შედეგები წარმოადგენენ აღნიშნული სიმსივნის ჰორმონული ბუნების შესახებ ჰიპოთეზის არსებობის საფუძველს. საკვერცხის კიბოთი დაავადებულებში აღინიშნება სისხლში გონადოტროპული ჰორმონების და ესტროგენების მომატებული დონე, პროგესტერონის დეფიციტი. საკვერცხეების ცისტადენოკარცინომებში, განსაკუთრებით ენდომეტრიოიდულ, მაღალდიფერენცირებულ სიმსივნეებში, ხშირად ვლინდება ესტრადიოლის და პროგესტერონის ციტოპლაზმური რეცეპტორები, რომელთა რაოდენობაც განსაზღვრავს სიმსივნეების მგრძნობელობას სინთეზური პროგესტინებით და ანტიესტროგენებით მკურნალობის მიმართ. საკვერცხის კიბო შესაძლებელია შერწყმული იყოს ენდომეტრიუმის, სარძევე ჯირკვლის და მსხვილი ნაწლავის მარჯვენა ნახევრის კარცინომებთან (პირველადად–მრავლობითი კიბო). საკვერცხეების, ენდომეტრიუმის, სარძევე ჯირკვლის და სწორი ნაწლავის კიბოთი დაავადებულების ოჯახში აღინიშნება გენეტიკური წინასწარგანწყობა აღნიშნული სიმსივნეების მიმართ.
საკვერცხის კიბოს განვითარების რისკი მაღალია ქალებში, რომლებთაც აღენიშნებათ მენსტრუალური ციკლის დარღვევები, უშვილობა, აგრეთვე საშვილოსნოდან სისხლდენებით დაავადებულებში პოსტმენოპაუზის პერიოდში, ხანგრძლივად არსებული კისტების, საშვილოსნოს მიომების, საშვილოსნოს დანამატების ქრონიკული ანთებითი დაავადებების დროს, აგრეთვე შინაგანი სასქესო ორგანოების კეთილთვისებიანი სიმსივნეების გამო პრე– ან პოსტმენოპაუზაში ოპერირებულებში, როდესაც ოპერაციის შემდეგ დატოვებულია ერთი ან ორივე საკვერცხე.
საკვერცხეების ავთვისებიანი ეპითელური სიმსივნეების ჰისტოტიპი შესაძლოა განსხვავებული იყოს. საკვერცხის ყველა ავთვისებიანი სიმსივნის 90%–ზე მეტს შეადგენენ სეროზული, მუცინური და ენდომეტრიოიდული სიმსივნეები. საკვერცხის კიბო გამოირჩევა აგრესიულობით, სწრაფი ზრდით და მეტასტაზირების უნივერსალური ხასიათით. ჭარბობს სიმსივნის გავრცელების იმპალნტაციური გზა – მეტასტაზირება პარიესული და ვისცერული პერიტონეუმის გაყოლებაზე, სწორ ნაწლავ–საშვილოსნოს ფოსოში, დიდ ბადექონში და პლევრაში კარცინომატოზური ასციტის და ჰიდროთორაქსის განვითარებით. ლიმფოგენური მეტასტაზირება (ძირითადად მუცლის აორტის გარშემო და თეძოს ლიმფურ კვანძებში) აღინიშნება პირველადი ავადმყოფების 30–35%–ში. ღვიძლში და ფილტვებში ჰემატოგენური მეტასტაზირება შედარებით იშვიათია, აღინიშნება მხოლოდ ზოგადი იმპლანტაციური და ლიმფოგენური დისემინაციის ფონზე.

სიმსივნეები. საკვერცხეების სიმსივნეთა უმეტესობა არის ეპითელური. სხვა სიმსივნეებთან შედარებით უფრო ხშირად გვხვდება ჰერმინოგენული და სასქესო ჭიმის სტრომის სიმსივნეები, რომელთაც გააჩნიათ ჰორმონული აქტივობა. არც თუ იშვიათად, საკვერცხეებში ვითარდება მეტასტაზური სიმსივნეები.
ეპითელური სიმსივნეები
კეთილთვისებიანი ეპითელურ სიმსივნეები – საკვერცხეების ყველაზე გავრცელებული სიმსივნეებია. განსაკუთრებით ხშირია სეროზული და მუცინური ეპითელური სიმსივნეები, რომელთაც კლინიკურ პრაქტიკაში ეწოდებათ კისტომები. მორფოლოგიურად განასხვავებენ გლუვკედლიან და პაპილარულ კისტომებს. გლუვკედლიანი სეროზული კისტომა (სეროზული ცისტადენომა, ცილიოეპითელური კისტომა) წარმოადგენს სფერულ, ერთ– ან მრავალსაკნიან წარმონაქმნს თხელი კედლებით, რომელიც შეიცავს ღია ფერის სითხეს და შიგნიდან გამოფენილია მოციმციმე ეპითელიუმით. როგორც წესი, სიმსივნე ცალმხრივია, არც თუ დიდი ზომის, თუმცა შეიძლება შეგვხდეს სიმსივნეები, რომელთა წონა აღწევს რამდენიმე კილოგრამს.
პაპილარული სეროზული კისტომა (პაპილარული სეროზული ცისტადენომა) გლუვკედლიანი კისტომისგან განსხვავდება დვრილისებრი წანაზარდების არსებობით შიგნითა, ზოგჯერ კი გარეთა ზედაპირზე. არც თუ იშვიათად, ზიანდება ორივე საკვერცხე, ვითარდება შეხორცებები მეზობელ ორგანოებთან, ასციტი. სეროზული კისტომები უხშირესად ვითარდებიან პრე– და პოსტმენოპაუზაში.
მუცინურმა კისტომებმა თავიანთი დასახელება მიიღეს ლორწოს მსგავსი შიგთავსის არსებობის გამო. სიმსივნეები, როგორც წესი, მრავალსაკნიანია, გააჩნიათ წილაკოვანი ზედაპირი ცალკეული ამობურცული საკნების გამო, შესაძლოა მიაღწიონ დიდ ზომებს. პაპილარული მუცინური სიმსივნეების შემთხვევაში, როდესაც მათ ზედაპირზე აღინიშნება დვრილისებრი წანაზადები, შეიძლება ჩამოყალიბდეს ასციტი. მუცინური კისტომები ჩვეულებრივ გვხვდება 40–60 წლის ასაკში, ხოლო პაპილარული სიმსივნეები – პოსტმენოპაუზაში.
ბრენერის სიმსივნე შედგება საკვერცხეების შემაერთებელი ქსოვილისგან და მასში არსებული ეპითელური უჯრედების სხვადასხვა ფორმის უბნებისგან. როგორც წესი, ვითარდება პრე– და პოსტმენოპაუზაში. ეპითელური კეთილთვისებიანი სიმსივნეების სხვა ფორმები – ენდომეტრიოიდული (მორფოლოგიურად ენდომეტრიუმის სიმსივნეების მსგავსია), ღიაუჯრედოვანი (რომელთა შემადგენლობაშიც შედის ღია ფერის, გლიკოგენის შემცველი უჯრედები) და შერეული – გვხვდება ძალიან იშვიათად.
კეთილთვისებიანი ეპითელური სიმსივნეების კლინიკური გამოვლინებები ძირითადად დაკავშირებულია სიმსივნის სიდიდეზე და მდებარეობაზე. არც თუ დიდი ზომის სიმსივნეებიც კი იწვევენ სიმძიმის შეგრძნებას და ტკივილს მუცლის ქვემოთ. შარდის ბუშტზე და ნაწლავებზე ზეწოლის შემთხვევაში ირღვევა შარდვა და დეფეკაცია. ზოგიერთი სიმსივნისთვის დამახასიათებელი ასციტის განვითარებაც.
ყველაზე ხშირი გართულებაა საკვერცხეების სიმსივნის ფეხის გადაგრეხა. სიმსივნის ფეხს წარმოქმნიან გაჭიმული იოგები (საკიდი იოგი, საკვერცხის საკუთარი იოგი, საშვილოსნოს განიერი იოგის უკანა ფურცლის ნაწილი), რომლებშიც გადიან საკვერცხის არტერია და ვენა, რომელიც აერთებს მას საშვილოსნოს არტერიასთან, ლიმფური სადინრები და ნერვები; არც თუ იშვიათად სიმსივნის ფეხის შემადგენლობაში შედის საშვილოსნოს მილი. საკვერცხის სიმსივნის ფეხის გადაგრეხა ხდება მკვეთრი მოძრაობების, სხეულის მდებარეობის ცვლილებების, ფიზიკური დაძაბვისას, ხშირად ორსულობის და მშობიარობის შემდგომ პერიოდში. გადაგრეხა შეიძლება იყოს სრული და არასრული. სრული გადაგრეხის დროს მკვეთრად ირღვევა სისხლის მიმოქცევა სიმსივნეში, ვითარდება სისხლჩაქცევები და ნეკროზები, რასაც თან სდევს მწვავე მუცლის სიმპტომების გაჩენა: უეცრად განვითარებული მკვეთრი ტკივილი მუცლის არეში, გულისრევა, ღებინება, მუცლის წინა კედლის კუნთების დაჭიმულობა, სხეულის ტემპერატურის მომატება, სიფერმკრთალე, ცივი ოფლი, ტაქიკარდია. სიმსივნე მატულობს ზომაში, შესაძლებელია მოხდეს მისი გასკდომა და ინფიცირება პერიტონიტის განვითარებით. სიმსივნის ფეხის ნაწილობრივი შემოგრეხა მიმდინარეობს ნაკლებად გამოხატული სიმპტომებით, რომელთა ინტენსივობაც დამოკიდებულია სისხლმომარაგების დარღვევის შედეგად სიმსივნეში განვითარებული ცვლილებების ხარისხზე. პერიფოკალურმა ანთებამ შესაძლოა გამოიწვიოს სიმსივნის შერწყმა გარშემო ქსოვილებთან და ორგანოებთან.
სიმსივნის კაფსულის გასკდომა იშვიათად ვლინდება, ზოგჯერ ის ვითარდება ტრავმის, უხეში გინეკოლოგიური გამოკვლევის შედეგად. საკვერცხეების სიმსივნის კაფსულის გასკდომის სიმპტომებია ტკივილების უეცარი გაჩენა მუცლის არეში, შოკის განვითარება, რაც განპირობებულია შინაგანი სისხლდენით.
ყველაზე ხშირად მალიგნიზაციას განიცდიან სეროზული პაპილარული კისტომები, იშვიათად მუცინური პაპილარული კისტომები.
საკვერცხის სიმსივნის დიაგნოზის დადგენა ხორციელდება გინეკოლოგიური, ულტრაბგერითი, და ჰისტოლოგიური გამოკვლევების მონაცემების საფუძველზე. გინეკოლოგიური გამოკვლევით დგინდება გადიდებული საკვერცხე. დიაგნოსტიკაში, განსაკუთრებით მცირე ზომის სიმსივნეების შემთხვევებში, ძალიან გვეხმარება ულტრაბგერითი გამოკვლევა, რომელიც საშუალებას იძლევა დადგინდეს სიმსივნის ზომები, კაფსულის სისქე, საკნების და პაპილარული წანაზადების არსებობა. სიმსივნის კეთილთვისებიანობის საბოლოო დადასტურება ხდება ბიოფსიის შედეგებით. დიაგნოსტიკურ ცენტრებში, საკვერცხის ავთვისებიანი და კეთილთვისებიანი სიმსივნეების დიფერენციალური დიაგნოსტიკის მიზნით გამოიყენება სპეციალური გამოკვლევები.
საკვერცხეების კეთილთვისებიანი ეპითელური სიმსივნეების მკურნალობა ოპერაციულია, რამეთუ სიმსივნის ზომების მიუხედავად, არსებობს მალიგნიზაციის საშიშროება. ოპერაციის პერიოდში ხდება სიმსივნური ქსოვილის სწრაფი ჰისტოლოგიური გამოკვლევა. სეროზული გლუვკედლიანი კისტომის შემთხვევაში ოპერაციის მოცულობა დამოკიდებულია ავადმყოფის ასაკზე: ახალგაზრდა ქალებში დასაშვებია სიმსივნის ამოკვეთა საკვერცხის ჯანმრთელი ქსოვილის დატოვებით, პოსტმენოპაუზის პერიოდში აუცილებელია ლანგისტერექტომია – საშვილოსნოს და მისი დანამატების მოცილება. სეროზული პაპილარული კისტომების, მუცინური კისტომების და ბრენერის სიმსივნის შემთხვევებში, რეპროდუქციული ასაკის ქალებში ხდება დაზიანებული საკვერცხის მოცილება, პოსტმენოპაუზაში კი აცილებენ საშვილოსნოს და მის დანამატებს. საკვერცხის სიმსივნის ფეხის გადაგრეხის ან სიმსივნის კაფსულის გასკდომის შემთხვევაში ტარდება სასწრაფო ოპერაცია.
პროგნოზი დამოკიდებულია სიმსივნის ჰისტოლოგიური გამოკვლევის შედეგებზე, დროული ოპერაციული მკურნალობის პირობებში იგი კეთილსაიმედოა. საკვერცხის სეროზული პაპილარული კისტომის გამო ნაოპერაციები ქალები უნდა იმყოფებოდნენ გინეკოლოგის მუდმივი მეთვალყურეობის ქვეშ.
ავთვისებიანი ეპითელური სიმსივნეები (კიბო). ჩრდილოეთ ამერიკის და ევროპის ეკონომიკურად განვითარებულ ქვეყნებში საკვერცხეების კიბოთი ავადობის მაჩვენებელს უკავია მეორე ადგილი ქალის სასქესო ორგანოების ავთვისებიანი სიმსივნეებით ავადობის სტრუქტურაში, ხოლო სიკვდილიანობის მაჩვენებელი ამ დროს უფრო მაღალია, ვიდრე ერთად აღებული საშვილოსნოს სხეულის და ყელის კიბოს შემთხვევებში. საკვერცხის კიბო უხშირესად უვითარდებათ 40–50 წლის ასაკის ქალებს.

საკვერცხის კიბოს პათოგენეზი ბოლომდე შესწავლილი არ არის, თუმცა მრავალრიცხვოვანი ექსპერიმენტული, ეპიდემიოლოგიური, კლინიკური და ენდოკრინოლოგიური კვლევების შედეგები წარმოადგენენ აღნიშნული სიმსივნის ჰორმონული ბუნების შესახებ ჰიპოთეზის არსებობის საფუძველს. საკვერცხის კიბოთი დაავადებულებში აღინიშნება სისხლში გონადოტროპული ჰორმონების და ესტროგენების მომატებული დონე, პროგესტერონის დეფიციტი. საკვერცხეების ცისტადენოკარცინომებში, განსაკუთრებით ენდომეტრიოიდულ, მაღალდიფერენცირებულ სიმსივნეებში, ხშირად ვლინდება ესტრადიოლის და პროგესტერონის ციტოპლაზმური რეცეპტორები, რომელთა რაოდენობაც განსაზღვრავს სიმსივნეების მგრძნობელობას სინთეზური პროგესტინებით და ანტიესტროგენებით მკურნალობის მიმართ. საკვერცხის კიბო შესაძლებელია შერწყმული იყოს ენდომეტრიუმის, სარძევე ჯირკვლის და მსხვილი ნაწლავის მარჯვენა ნახევრის კარცინომებთან (პირველადად–მრავლობითი კიბო). საკვერცხეების, ენდომეტრიუმის, სარძევე ჯირკვლის და სწორი ნაწლავის კიბოთი დაავადებულების ოჯახში აღინიშნება გენეტიკური წინასწარგანწყობა აღნიშნული სიმსივნეების მიმართ.
საკვერცხის კიბოს განვითარების რისკი მაღალია ქალებში, რომლებთაც აღენიშნებათ მენსტრუალური ციკლის დარღვევები, უშვილობა, აგრეთვე საშვილოსნოდან სისხლდენებით დაავადებულებში პოსტმენოპაუზის პერიოდში, ხანგრძლივად არსებული კისტების, საშვილოსნოს მიომების, საშვილოსნოს დანამატების ქრონიკული ანთებითი დაავადებების დროს, აგრეთვე შინაგანი სასქესო ორგანოების კეთილთვისებიანი სიმსივნეების გამო პრე– ან პოსტმენოპაუზაში ოპერირებულებში, როდესაც ოპერაციის შემდეგ დატოვებულია ერთი ან ორივე საკვერცხე.
საკვერცხეების ავთვისებიანი ეპითელური სიმსივნეების ჰისტოტიპი შესაძლოა განსხვავებული იყოს. საკვერცხის ყველა ავთვისებიანი სიმსივნის 90%–ზე მეტს შეადგენენ სეროზული, მუცინური და ენდომეტრიოიდული სიმსივნეები. საკვერცხის კიბო გამოირჩევა აგრესიულობით, სწრაფი ზრდით და მეტასტაზირების უნივერსალური ხასიათით. ჭარბობს სიმსივნის გავრცელების იმპალნტაციური გზა – მეტასტაზირება პარიესული და ვისცერული პერიტონეუმის გაყოლებაზე, სწორ ნაწლავ–საშვილოსნოს ფოსოში, დიდ ბადექონში და პლევრაში კარცინომატოზური ასციტის და ჰიდროთორაქსის განვითარებით. ლიმფოგენური მეტასტაზირება (ძირითადად მუცლის აორტის გარშემო და თეძოს ლიმფურ კვანძებში) აღინიშნება პირველადი ავადმყოფების 30–35%–ში. ღვიძლში და ფილტვებში ჰემატოგენური მეტასტაზირება შედარებით იშვიათია, აღინიშნება მხოლოდ ზოგადი იმპლანტაციური და ლიმფოგენური დისემინაციის ფონზე.

სტატიის გაგრძელება >>

პოსტი წარმოადგენს, ლალი დათეშიძისა და არჩილ შენგელიას სამედიცინო ენციკლოპედიის ნაწილს. საავტორო უფლებები დაცულია.

  • გაფრთხილება
  • წყაროები: 1. დათეშიძე ლალი, შენგელია არჩილ, შენგელია ვასილ. “ქართული სამედიცინო ენციკლოპედია”. თბილისი, 2005. “ტექინფორმის” დეპონენტი N: 1247. თეიმურაზ ჩიგოგიძის რედაქციით. 2. დათეშიძე ლალი, შენგელია არჩილ, შენგელია ვასილ; “ქართული სამედიცინო ენციკლოპედია”. მეორე დეპო-გამოცემა.  ჟურნალი “ექსპერიმენტული და კლინიკური მედიცინა”. N: 28. 2006. დეპონენტი პროფესორ თეიმურაზ ჩიგოგიძის საერთო რედაქციით.

.